მოგების გადასახადის ყოველთვიური დეკლარაციის N3 დანართში („სესხისა და კაპიტალის აღრიცხვა“), კერძოდ, ჩანართში, „სხვა საწარმოში რიცხული კაპიტალი“, ასახვას ექვემდებარება საწარმოს მიერ სხვა საწარმო(ები)ს კაპიტალში ფაქტობრივად განხორციელებული შენატანების ოდენობა ფულადი ან არაფულადი ფორმით.

მაგალითი

ფაქტობრივი გარემოება

A საწარმომ, როგორც B და C საწარმოების დამფუძნებელმა/პარტნიორმა, მათ კაპიტალში, 2022 წლის იანვრის თვეში შეიტანა  ჯამში 100 000 ლარი, მათ შორის, B საწარმოში - 70 000 ლარი, ხოლო C საწარმოში 30 000 ლარი. მოგვიანებით, (2023 წლის ივლისის თვეში ),A საწარმომ მიიღო B საწარმოში რიცხული კაპიტალის 10%-ით (7 000 ლარით) შემცირების, ხოლო C საწარმოს კაპიტალის 17 000 ლარის ოდენობით გაზრდის გადაწყვეტილება.

შეფასება და შედეგი

A საწარმო ვალდებულია აღნიშნული ოპერაციები ასახოს 2023 წლის ივლისის თვის საანგარიშო პერიოდის მოგების გადასახადის ყოველთვიური დეკლარაციის N3 დანართში: „სესხების და კაპიტალის აღრიცხვა“. კერძოდ, აღწერილი ფაქტობრივი გარემოებიდან გამომდინარე, ჩანართში, „სხვა საწარმოში რიცხული კაპიტალი“, შესაბამისი ინფორმაცია უნდა აისახოს შემდეგი პრინციპით:

● „საანგარიშო პერიოდის საწყისი ნაშთი“ - აღნიშნულ უჯრაში აისახება 2023 წლის ივლისის თვის საწყისი თარიღის მდგომარეობით შვილობილ საწარმოებში რიცხული კაპიტალის ჯამური ოდენობა - 100 000 ლარი.

● „ზრდა საანგარიშო პერიოდში, სულ“ - აღნიშნულ უჯრაში აისახება 2023 წლის ივლისის საანგარიშო პერიოდში A საწარმოს მიერ  C საწარმოში ფაქტობრივად შეტანილი კაპიტალის ოდენობა - 17 000 ლარი.

● „შემცირება საანგარიშო პერიოდში, სულ“ - აისახება 2023 წლის ივლისის საანგარიშო პერიოდში A საწარმოს მიერ  B საწარმოს კაპიტალის შემცირებული ოდენობა - 7 000 ლარი.

● „საანგარიშო პერიოდის საბოლოო ნაშთი“ - აღნიშნულ უჯრაში აისახება 2023 წლის ივლისის თვის ბოლო თარიღის მდგომარეობით B და C საწარმოებში რიცხული  კაპიტალის ჯამური ოდენობა - 110 000 ლარი (იხ. ნიმუში ).

ნიმუში

მოგების გადასახადის ყოველთვიური დეკლარაციის N3 დანართში („სესხისა და კაპიტალის აღრიცხვა“), კერძოდ, ჩანართში, „საწარმოს კაპიტალი“, ასახვას ექვემდებარება საწარმოს დამფუძნებლ(ებ)ის/პარტნიორ(ებ)ის მიერ ამავე საწარმოს კაპიტალში ფაქტობრივად განხორციელებული ნებისმიერი ფულადი ან/და არაფულადი ფორმის შენატანი. მათ შორის, შესაბამისი საოქმო გადაწყვეტილების საფუძველზე, გადასახადის გადამხდელის სააღრიცხვო პოლიტიკით განსაზღვრული პერიოდულობით, საწარმოს გაუნაწილებელი მოგების (ასეთის არსებობის შემთხვევაში) გადატანა ამავე საწარმოს კაპიტალში.

მაგალითი

ფაქტობრივი გარემოება

2023 წლის იანვარის თვეში, A და B პირის მიერ დაფუძნდა საწარმო, რომელმაც, შესაბამის ორგანოში გაიარა აღრიცხვა (სახელმწიფო რეგისტრაცია) და რომლის განთავსებული კაპიტალი განისაზღვრა 200 000 ლარით (თითოეული დამფუძნებლის წილად 100 000 ლარის შენატანის ოდენობით). ამასთან, ამავე თვეში, საწარმოს კაპიტალში A დამფუძნებლის მიერ ფაქტობრივად განხორციელებულმა შენატანმა შეადგინა 100 000 ლარი. მოგვიანებით, ივლისის საანგარიშო პერიოდში,  B დამფუძნებლის შენატანის შედეგად შეივსო საწარმოს კაპიტალი - შეტანილ იქნა 80 000 ლარის საქონელი.

შეფასება და შედეგი

საწარმო ვალდებულია აღნიშნული ოპერაციები ასახოს ივლისის თვის საანგარიშო პერიოდის მოგების გადასახადის ყოველთვიური დეკლარაციის N3 დანართში: „სესხების და კაპიტალის აღრიცხვა“. კერძოდ, აღწერილი ფაქტობრივი გარემოებიდან გამომდინარე, ჩანართში, „საწარმოს კაპიტალი“, შესაბამისი ინფორმაცია უნდა აისახოს შემდეგი პრინციპით:

● „საანგარიშო პერიოდის საწყისი ნაშთი“ - აღნიშნულ უჯრაში აისახება ივლისის თვის საწყისი თარიღის მდგომარეობით A დამფუძნებლის მიერ საწარმოს კაპიტალში ფაქტობრივად განხორციელებული ფულადი შენატანების ოდენობა - 100 000 ლარი.

● „ზრდა საანგარიშო პერიოდში, სულ“ - აღნიშნულ უჯრაში აისახება ივლისის საანგარიშო პერიოდში B დამფუძნებლის მიერ საწარმოს კაპიტალში ფაქტობრივად განხორციელებული არაფულადი შენატანების ოდენობა - 80 000 ლარი.

● „საანგარიშო პერიოდის საბოლოო ნაშთი“ - აღნიშნულ უჯრაში აისახება ივლისის თვის ბოლო თარიღის მდგომარეობით არსებული საწარმოს კაპიტალის ფაქტობრივი ოდენობა - 180 000 ლარი (იხ. ნიმუში ).

ნიმუში

მოგების გადასახადის ყოველთვიური დეკლარაციის N3 დანართში („სესხისა და კაპიტალის აღრიცხვა“), კერძოდ, ჩანართში, „მიღებული სესხ(ებ)ი“, ასახვას ექვემდებარება გადასახადის გადამხდელის მიერ სხვა იურიდიული, ფიზიკური და ა.შ. პირ(ებ)ისგან აღებული სესხ(ებ)ის (მათ შორის, ოვერდრაფტის) ძირი თანხები. ამასთან, უჯრა: „მათ შორის, გადაფასება“ შესაძლებელია შეივსოს ყოველთვიურად, კვარტალურად, წლიურად და ა.შ. - გადასახადის გადამხდელის სააღრიცხვო პოლიტიკიდან გამომდინარე.

მაგალითი

ფაქტობრივი გარემოება

2023 წლის ივნისის თვემდე, საწარმოს არ უფიქსირდება გაცემული სესხი, ხოლო ივნისის თვეში კომერციული ბანკიდან აიღო 100 000 აშშ დოლარის (ეკვივალენტი ლარში) ოდენობის სესხი. ამასთან, სესხის აღების დღეს (პირობითად 30 ივნისი), დოლარის გაცვლითმა კურსმა ლართან მიმართებაში, საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ გამოცხადებული მონაცემების მიხედვით,  შეადგინა 2.50

მოგვიანებით, ამავე წლის ივლისის თვეში, საწარმომ დამატებით აიღო სესხი 200 000 ლარის ოდენობით. გარდა ამისა, ივლისის ბოლოს (31 რიცხვში), საწარმოს სააღრიცხვო პოლიტიკიდან გამომდინარე, განხორციელდა ივნისში აღებული სესხის (100 000$) გადაფასება ამ დღისთვის საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ გამოცხადებული კურსით (2.55).

შეფასება და შედეგი

საწარმო ვალდებულია აღნიშნული ოპერაციები ასახოს ივლისის თვის საანგარიშო პერიოდის მოგების გადასახადის ყოველთვიური დეკლარაციის N3 დანართში: „სესხების და კაპიტალის აღრიცხვა“. კერძოდ, აღწერილი ფაქტობრივი გარემოებიდან გამომდინარე, ჩანართში, „მიღებული სესხ(ებ)ი“, შესაბამისი ინფორმაცია უნდა აისახოს შემდეგი პრინციპით:

● „საანგარიშო პერიოდის საწყისი ნაშთი“ - აღნიშნულ უჯრაში აისახება ივლისის თვის საწყისი თარიღის მდგომარეობით აღებული სესხ(ებ)ის ოდენობა ლარში, რაც შეადგენს 250 000 ლარს (100 000 * 2.50).

● „ზრდა საანგარიშო პერიოდში, სულ“ – აღნიშნულ უჯრაში აისახება ივლისის თვეში აღებული სესხის თანხა - 200 000 ლარი, აგრეთვე, ივნისის თვეში აშშ დოლარში აღებული  სესხის (100 000 $) გადაფასებით მიღებული სხვაობის თანხა 5 000 ლარი ((100 000 $ * 2,55) - (100 000 $ * 2,50), ანუ 255 000 - 250 000). ამასთან, აღნიშნული სხვაობა (5 000 ლარი) ასევე აისახება უჯრაში: „მათ შორის, გადაფასება“.

● „საანგარიშო პერიოდის საბოლოო ნაშთი“ - აღნიშნულ უჯრაში აისახება ივლისის თვის ბოლო თარიღის მდგომარეობით მიღებული სესხის ჯამური ოდენობა ლარში, რაც განსახილველ შემთხვევაში შეადგენს -  455 000 ლარს (250 000 + 200 000 +  5 000) (იხ. ნიმუში ).

ნიმუში

მოგების გადასახადის ყოველთვიური დეკლარაციის N3 დანართში („სესხისა და კაპიტალის აღრიცხვა“), კერძოდ, ჩანართში, „გაცემული სესხ(ებ)ი“, ასახვას ექვემდებარება გადასახადის გადამხდელის მიერ სხვა იურიდიულ, ფიზიკურ და ა.შ. პირ(ებ)ზე გაცემული სესხ(ებ)ი (იგულისხმება სესხის ძირი თანხები). ამასთან, უჯრა: „მათ შორის, გადაფასება“ შესაძლებელია შეივსოს ყოველთვიურად, კვარტალურად, წლიურად და ა.შ. - გადასახადის გადამხდელის სააღრიცხვო პოლიტიკიდან გამომდინარე.

მაგალითი

                                                                                                                     ფაქტობრივი გარემოება

2023 წლის ივნისის თვემდე, საწარმოს არ უფიქსირდება გაცემული სესხი, ხოლო ივნისის თვეში ფიზიკურ პირზე გასცა 20 000 აშშ დოლარის (ეკვივალენტი ლარში) ოდენობის სესხი. ამასთან, სესხის გაცემის დღეს (პირობითად 30 ივნისი), დოლარის გაცვლითმა კურსმა ლართან მიმართებაში, საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ გამოცხადებული მონაცემების მიხედვით,  შეადგინა 2.60

მოგვიანებით, ამავე წლის ივლისის თვეში, საწარმომ დამატებით გასცა სესხი 70 000 ლარის ოდენობით. გარდა ამისა, ივლისის ბოლოს (31 რიცხვში), საწარმოს სააღრიცხვო პოლიტიკიდან გამომდინარე, განხორციელდა ივნისში გაცემული სესხის (20 000$) გადაფასება ამ დღისთვის საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ გამოცხადებული კურსით (2.55).

შეფასება და შედეგი

საწარმო ვალდებულია აღნიშნული ოპერაციები ასახოს ივლისის თვის საანგარიშო პერიოდის მოგების გადასახადის ყოველთვიური დეკლარაციის N3 დანართში: „სესხების და კაპიტალის აღრიცხვა“. კერძოდ, აღწერილი ფაქტობრივი გარემოებიდან გამომდინარე, ჩანართში, „გაცემული სესხ(ებ)ი“, შესაბამისი ინფორმაცია უნდა აისახოს შემდეგი პრინციპით:

● „საანგარიშო პერიოდის საწყისი ნაშთი“ - აღნიშნულ უჯრაში აისახება ივლისის თვის საწყისი თარიღის მდგომარეობით გაცემული სესხის ოდენობა ლარში, რაც შეადგენს 52 000 ლარს (20 000 * 2.60), (P.S ამასთანავე გასათვალისწინებელია, რომ ივნისის თვეში საწარმოს უნდა მოეხდინა ფიზიკურ პირზე გაცემული სესხის თანხის მოგების გადასახადით დაგებვრა 52 000/0,5*0,15=9176,47ლ ბიუჯეტში გადახდა, ამასთანავე როცა ფიზ. პირი დაუბრუნებს სესხის თანხას, ამავე მოგების დეკლარაციაში გადახდილი თანხის დაბრუნება სსა 98² მუხლის მე-8 ნაწილის თანახმად;)

● „ზრდა საანგარიშო პერიოდში, სულ“ - აღნიშნულ უჯრაში აისახება ივლისის თვეში გაცემული სესხი - 70 000 ლარი.

● „შემცირება საანგარიშო პერიოდში, სულ“ - აღნიშნულ უჯრაში აისახება ივნისის თვეში აშშ დოლარში გაცემული სესხის (20 000 $) გადაფასებით მიღებული სხვაობის თანხა - 1 000 ლარი ((20 000 $ * 2,60) - (20 000 $ * 2,55), ანუ 52 000 - 51 000). ამასთან, აღნიშნული სხვაობა (1 000 ლარი)  ასევე აისახება უჯრაში „მათ შორის, გადაფასება“.

● „საანგარიშო პერიოდის საბოლოო ნაშთი“ - აღნიშნულ უჯრაში აისახება ივლისის თვის ბოლო თარიღის მდგომარეობით გაცემული სესხის ჯამური ოდენობა ლარში, რაც განსახილველ შემთხვევაში შეადგენს 121 000 ლარს (52 000 – 1 000 + 70 00) (იხ. ნიმუში ).

ნიმუში       

საქართველოს საგადასახადო კოდექსის  მიხედვით:

მოგების გადასხადით დაბეგვრის მიზნებისთვის შპს მიერ შპს-სთვის (ესტონურიდან ესტონურზე ) საქონლის/მომსახურების უსასყიდლო მიწოდება არ ითვლება განაწილებულ მოგებად:

მუხლი 98³ 3:  მოგების გადასახადით არ იბეგრება უსასყიდლოდ საქონლის მიწოდების/მომსახურების გაწევის ან/და ფულადი სახსრების გადაცემის შემდეგი შემთხვევები: 

(ზ) უსასყიდლოდ საქონლის მიწოდება, მომსახურების გაწევა ან/და ფულადი სახსრების გადაცემა იმ პირისთვის, რომელიც მოგების გადასახადით იბეგრება ამ კოდექსის 97-ე მუხლის პირველი და მე-3 ნაწილებით გათვალისწინებული დაბეგვრის ობიექტების მიხედვით.

დღგ-ს მიზნებისთვის:

მუხლი 160. საქონლის მიწოდება

3. ანაზღაურების სანაცვლოდ, საქონლის მიწოდებად ასევე განიხილება:

ა) დასაბეგრი პირის მიერ საქონლის უსასყიდლოდ მიწოდება, თუ მას ამ საქონელზე ან მასზე გაწეულ ხარჯზე დღგ სრულად ან ნაწილობრივ აქვს ჩათვლილი. ამასთანავე, საქონლის გადაცემა/გამოყენება ნიმუშის ან მცირე ღირებულების საჩუქრის სახით, არ განიხილება ანაზღაურების სანაცვლოდ საქონლის მიწოდებად;

2. ანაზღაურების სანაცვლოდ, მომსახურების გაწევად ასევე განიხილება:

ა) დასაბეგრი პირის მიერ მომსახურების უსასყიდლოდ გაწევა მისი დაქირავებული პირის პირადი სარგებლობისთვის ან საკუთარი საქმიანობის მიზნისგან განსხვავებული მიზნით;

  შესაბამისად აღნიშნული ოპერაცია არ დაიბეგრება მოგების გადასხადით;

 დღგ-ს მიზნებისთვის:

 საქონელის უსასყიდლოდ მიწოდების შემთხვევაში - თუ აღნიშნულ საქონელზე დღგ არ გვაქვს ჩათვლილი - არ დაიბეგრება;

 მომსახურების შემთხვევაში- დაიბეგრება, თუ საწარმოს აღნიშნული ქმედება განსხვავდება მისი საქმიანობის მიზნისგან;

მოგების გადასხადით დაბეგვრის მიზნებისთვის შპს მიერ შპს-სთვის (ესტონურიდან ესტონურზე ) გაცემული თანხა არ ითვლება განაწილებულ მოგებად:

საქართველოს საგადასახადო კოდექსის  

მუხლი 98³ 

3:  მოგების გადასახადით არ იბეგრება უსასყიდლოდ საქონლის მიწოდების/მომსახურების გაწევის ან/და ფულადი სახსრების გადაცემის შემდეგი შემთხვევები: 

(ზ) უსასყიდლოდ საქონლის მიწოდება, მომსახურების გაწევა ან/და ფულადი სახსრების გადაცემა იმ პირისთვის, რომელიც მოგების გადასახადით იბეგრება ამ კოდექსის 97-ე მუხლის პირველი და მე-3 ნაწილებით გათვალისწინებული დაბეგვრის ობიექტების მიხედვით.

 შესაბამისად არ დაიბეგრება მოგების გადასხადით, ხოლო დღგ-ს მიზნებისთვის ფულის გადაცემა არ არის დასაბეგრი ოპერაცია.

არარეზიდენტი საწარმოს მუდმივი დაწესებულებისათვის განაწილებულ მოგებად ითვლება ამ მუდმივი დაწესებულების საქმიანობის შედეგად მიღებული მოგებიდან არარეზიდენტი საწარმოსათვის ფულადი ან არაფულადი ფორმით განხორციელებული განაცემი (არარეზიდენტი საწარმოს მიერ მისი მუდმივი დაწესებულებისთვის მიკუთვნებული მოგების გატანა). მუდმივ დაწესებულებას მიეკუთვნება მოგება, რომელიც მას შეიძლებოდა მიეღო, როგორც იმავე ან ანალოგიური საქმიანობით დაკავებულ, იმავე ან ანალოგიურ პირობებში მყოფ დამოუკიდებელ საწარმოს.

  არარეზიდენტი საწარმოს, რომელიც საქართველოში საქმიანობას მუდმივი დაწესებულების მეშვეობით ახორციელებს, მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტია მისი მუდმივი დაწესებულების საქმიანობიდან გამომდინარე, ამ არარეზიდენტი საწარმოს ან  მუდმივი დაწესებულების მიერ განხორციელებული განაცემი/გაწეული ხარჯი.

მოგების გადასახადით არ იბეგრება უსასყიდლოდ საქონლის მიწოდების/მომსახურების გაწევის ან/და ფულადი სახსრების გადაცემის ცალკეული შემთხვევები. მათ შორის:

კალენდარული წლის განმავლობაში საქველმოქმედო ორგანიზაციაზე გაცემული შემოწირულება, რომელიც მის მიერ წინა კალენდარული წლის განმავლობაში მიღებული წმინდა მოგების 10 პროცენტს არ აღემატება;

უსასყიდლოდ საქონლის მიწოდება, მომსახურების გაწევა ან ფულადი სახსრების გადაცემა, რომელიც დაბეგრილია გადახდის წყაროსთან;

სახელმწიფოსათვის, მუნიციპალიტეტისათვის ან საჯარო სამართლის იურიდიული პირისათვის უსასყიდლოდ საქონლის  მიწოდება, მომსახურების  გაწევა ან/და ფულადი სახსრების გადაცემა;

უსასყიდლოდ საქონლის მიწოდება, მომსახურების გაწევა ან/და ფულადი სახსრების გადაცემა იმ პირისთვის, რომელიც მოგების გადასახადით იბეგრება ამ კოდექსის 97-ე მუხლის პირველი და მე-3 ნაწილებით გათვალისწინებული დაბეგვრის ობიექტების მიხედვით.

თუ უცხოურ ვალუტაში გაცემული სესხის თანხის დაბრუნება განხორციელდა სესხის გაცემისგან განსხვავებულ პერიოდში, საწარმოს უფლება აქვს, ჩაითვალოს მოგების გადასახადის თანხა, სესხის გაცემის საანგარიშო პერიოდში არსებული კურსის შესაბამისად.