აუდიტის ლექსიკონი
ბუღალტრული კომპანია
ანალიზური პროცედურები – ანალიზური პროცედურები – აღნიშნავს ფინანსური ინფორმაციის შე-ფასებებს როგორც ფინანსურ, ასევე არაფინანსურ მონაცემებს შორის სავარაუდო ურთიერთკავშირის ანალიზის მეშვეობით. ანალიზური პროცედურები მოიცავს აგრეთვე ისეთი გამოვლენილი ცვალე-ბადობების ან ურთიერთკავშირების აუცილებელ კვლევას, რომლებიც შეუთავსებელია სხვა რელევან-ტურ ინფორმაციასთან, ან მნიშვნელოვანი ოდენობით განსხვავდება მოსალოდნელი ღირებუ-ლებებისაგან.
ანომალია – უზუსტობა ან გადახრა, რომელიც აშკარად არ არის გენერალური ერთობლიობის უზ-უსტობის ან გადახრების რეპრეზენტაციული.
არამოდიფიცირებული მოსაზრება – აუდიტორის მიერ გამოთქმული მოსაზრება, როდესაც აუდიტორი დაასკვნის, რომ ფინანსური ანგარიშგება, ყველა არსებითი ასპექტის გათვალისწინებით მომზადებულია, ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის შესაფერისი საფუძვლების შესაბამისად .
არაშერჩევითი რისკი – რისკი, რომ აუდიტორი არასწორ დასკვნებს გამოიტანს ისეთი მიზეზების გამო, რომლებიც დაკავშირებული არ არის შერჩევის რისკთან.
არსებითი უზუსტობის რისკი – რისკი იმისა, რომ ფინანსური ანგარიშგება შეიცავს არსებით უზუს-ტობას აუდიტის ჩატარებამდე. მტკიცების დონეზე არსებითი უზუსტობის რისკი შედგება ორი კომპო-ნენტისგან, როგორც ქვემოთაა აღწერილი:
ა) თანდაყოლილი რისკი – რომელიმე კატეგორიის ოპერაციის, ანგარიშის ნაშთის ან განმარტებითი შენიშვნის შესახებ არსებული მტკიცების მიდრეკილება ისეთი უზუსტობისაკენ, რომელიც შეიძ-ლება, ცალკე აღებული ან სხვა უზუსტობებთან ერთად, არსებითი იყოს შესაბამისი კონტროლის პროცედურების გათვალისწინებამდე;
ბ) კონტროლის რისკი – რისკი იმისა, რომ უზუსტობას, რომელიც შეიძლება არსებობდეს ამა თუ იმ კატეგორიის ოპერაციის, ანგარიშის ნაშთის ან განმარტებითი შენიშვნის შესახებ მტკიცებაში და შეიძლება არსებითი იყოს ცალკე აღებული ან სხვა უზუსტობებთან ერთად, თავიდან ვერ აი-ცილებს, ან დროულად ვერ გამოავლენს და შეასწორებს სამეურნეო სუბიექტის შიდა კონტრო-ლი.
ასატანი უზუსტობა – ფულადი თანხა, რომელსაც აუდიტორი ადგენს და რომელთან მიმართებაში აუდიტორი ცდილობს შესაფერისი დონის რწმუნების მოძიებას ისე, რომ გენერალურ ერთობლიობაში ფაქტობრივად არსებული უზუსტობები თანხობრივად აუდიტორის მიერ დადგენილ აღნიშნულ ფულად თანხას არ აღემატებოდეს.
აუდიტორი – გამოიყენება იმ პირის ან პირების აღსანიშნავად, რომლებიც ატარებენ აუდიტს. რო-გორც წესი, ესენი არიან გარიგების პარტნიორი ან გარიგების შემსრულებელი ჯგუფის სხვა წევრები, ან, როდესაც შესაფერისია, ფირმა. იმ შემთხვევაში, როდესაც რომელიმე ასს-ი გარკვევით მოითხოვს, რომ ესა თუ ის მოთხოვნა ან პასუხისმგებლობა უნდა შეასრულოს გარიგების პარტნიორმა, მაშინ `აუდიტორის ნაცვლად უფრო იხმარება ტერმინი `გარიგების პარტნიორი. ცნებები `გარიგების პარტნიორი და `ფირმა ისე უნდა იქნეს გაგებული, რომ, სადაც შესაფერისია, ამ ცნებებში იგულისხმება სახელმწიფო სექტორში მათი ეკვივალენტური ცნებები.
აუდიტორის ექსპერტი – პიროვნება ან ორგანიზაცია, რომელსაც გააჩნია ექსპერტული ცოდნა ბუ-ღალტრული აღრიცხვისა და აუდიტის გარდა სხვა სფეროში და რომლის მიერ აღნიშნულ სფეროში შესრულებულ სამუშაოს იყენებს აუდიტორი საკმარისი და შესაფერისი აუდიტორული მტკიცებულების მოპოვებაში დასახმარებლად. აუდიტორის ექსპერტი შეიძლება იყოს აუდიტორის შიდა ექსპერტი (რომელიც არის ამ აუდიტორის ფირმის ან ფირმების ქსელის პარტნიორი ან თანამშრომელი, მათ შორის დროებითი თანამშრომელი), ან აუდიტორის გარე ექსპერტი.
აუდიტის დოკუმენტაცია – ჩატარებული აუდიტორული პროცედურების, მოპოვებული შესაფერისი აუდიტორული მტკიცებულებებისა და აუდიტორის მიერ გამოტანილი დასკვნების ჩანაწერი (დო-კუმენტი) (ხანდახან ასევე გამოიყენება ტერმინები `სამუშაო დოკუმენტები” ან `სამუშაო დოკუმენ-ტაცია”).
აუდიტის ფაილი – ერთი ან მეტი საქაღალდე ან სხვა შესანახი საშუალება, ფიზიკური ან ელექ-ტრონული ფორმის, სადაც ინახება ამა თუ იმ კონკრეტული გარიგების აუდიტის დოკუმენტაციის ჩანაწერები.
აუდიტის წინაპირობები – ხელმძღვანელობის მიერ ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის სათანადო საფუძვლების გამოყენება ფინანსური ანგარიშგების მომზადების დროს და ხელმძღვანელობის და, სადაც შესაფერისია, მართვის უფლებამოსილებით აღჭურვილი პირების თანხმობა იმ საწყის პირობაზე, რომლის საფუძველზეც ტარდება ესა თუ ის აუდიტი.
აუდიტირებული ფინანსური ანგარიშგება (ასს 810-ის კონტექსტში) – ფინანსური ანგარიშგება, რომელიც აუდიტორის მიერ აუდიტირებულია ასს-ების შესაბამისად და საიდანაც მიღებულია კრებსითი ფინანსური ანგარიშგება.
აუდიტორული მტკიცებულება – ყველანაირი ინფორმაცია, რომელსაც აუდიტორი იყენებს დასკვნების გამოსატანად, რომელსაც ეყრდნობა მისი აუდიტორული მოსაზრება. აუდიტორული მტკი-ცებულება მოიცავს ბუღალტრულ ჩანაწერებში ასახულ ინფორმაციას, რომლებიც საფუძვლად უდევს ფინანსურ ანგარიშგებას და აგრეთვე სხვა ინფორმაციასაც.
აუდიტორის დასკვნის თარიღი – აუდიტორის მიერ შერჩეული თარიღი, რომლითაც ფინანსურ ანგა-რიშგებაზე გაცემულ თავის დასკვნას ათარიღებს ასს 700-ის მიხედვით .
აუდიტური ფირმა – (იხ. ფირმა)
აუდიტორული მოსაზრება (იხ. მოდიფიცირებული მოსაზრება და არამოდიფიცირებული მოსაზრება)
აუდიტორის ასოცირებულობა ფინანსურ ინფორმაციასთან – აუდიტორი მაშინ ასოცირდება ფინანსურ ინფორმაციასთან, როდესაც იგი ურთავს თავის დასკვნას ამ ინფორმაციას ან იძლევა ნებართვას, გა-მოიყენონ მისი სახელი პროფესიული თვალსაზრისით.
აუდიტორული რისკი – რისკი იმისა, რომ აუდიტორი გამოთქვამს არაადეკვატურ აუდიტორულ მოსაზრებას იმ დროს, როდესაც ფინანსური ანგარიშგება შეიცავს არსებით უზუსტობას. აუდიტორული რისკი წარმოადგენს არსებითი უზუსტობისა და შეუმჩნევლობის რისკების ფუნქციას.
აუდიტორული შერჩევა (შერჩევა) – აუდიტორული პროცედურების გამოყენება მოცემულ გენე-რალურ ერთობლიობაში შემავალი მუხლების 100%-ზე ნაკლები მუხლების მიმართ, ისე რომ ყველა შესარჩევ მუხლს ჰქონდეს ერთნაირი შერჩევის შანსი, რათა აუდიტორმა მიიღოს გონივრული საფუძ-ველი იმისათვის, რომ ჩამოაყალიბოს დასკვნა იმ გენერალური ერთობლიობისთვის, საიდანაც შეარჩია შერჩევითი ერთობლიობა.
აუდიტორისეული ერთი შეფასება ან აუდიტორისეული შეფასებების დიაპაზონი (აუდიტორის დიაპა-ზონი) – თანხა, ან თანხების დიაპაზონი, შესაბამისად, რომელიც მიიღება ხელმძღვანელობის მიერ განსაზღვრული სააღრიცხვო შეფასების მართებულობის შესაფასებლად გამოყენებული აუდიტორული მტკიცებულებისაგან.
აუდიტორისეული შეფასების დიაპაზონი – (იხ. აუდიტორისეული ერთი შეფასება)
აქტივების უკანონო მითვისება – გულისხმობს სამეურნეო სუბიექტის აქტივების მოპარვას. ხშირად ამას სჩადიან თანამშრომლები და იპარავენ შედარებით მცირე ოდენობისა და უმნიშვნელო თანხებს. თუმცა, შესაძლებელია, რომ აქტივების მოპარვაში ხელმძღვანელობაც მონაწილეობდეს, რადგან მას, უფრო ხელეწიფება აქტივების მითვისების ფაქტების დამალვა ისეთნაირად, რაც რთული გამოსავლენი იქნება.
ბიზნესის რისკი – მნიშვნელოვანი პირობებით, მოვლენებით, გარემოებებით, ქმედებებით ან უმოქმე-დობით განპირობებული რისკი, რომელსაც შეუძლია უარყოფითად იმოქმედოს სამეურნეო სუბიექტის უნარზე, მიაღწიოს დასახულ მიზნებს და განახორციელოს თავისი სტრატეგია, ან არასათანადო მიზნებისა და სტრატეგიის განსაზღვრით განპირობებული რისკი.
ბუღალტრული ჩანაწერები – პირველადი აღრიცხვის ბუღალტრული გატარებების ჩანაწერები და მათი მხარდამჭერი (პირველადი) დოკუმენტები, როგორიცაა ჩეკები და ელექტრონული წესით გადა-რიცხული სახსრების ამსახველი დოკუმენტები, ანგარიშ-ფაქტურები, კონტრაქტები, მთავარი და დამ-ხმარე წიგნები, საჟურნალო გატარებები და ფინანსურ ანგარიშგებასთან დაკავშირებული კორექტირე-ბები, რომლებიც ასახული არ არის საჟურნალო გატარებებში, აგრეთვე სხვადასხვა სახის სამუშაო ცხრილები (გაანგარიშებები) და ელექტრონული გამოთვლითი ცხრილები, რომლებიც საფუძვლად უდევს დანახარჯების განაწილებას, გამოთვლებს, შეჯერების მასალებსა და განმარტებით შენიშვნებს.
გადახრა – პასუხი, სადაც მითითებულია, რომ განსხვავება არსებობს დასადასტურებლად მოთხოვნილ ინფორმაციას, ან სამეურნეო სუბიექტის ჩანაწერებში არსებულ ინფორმაციასა და დამადას-ტურებელი მხარის მიერ მიწოდებულ ინფორმაციას შორის.
გადახრის ასატანი დონე – აუდიტორის მიერ განსაზღვრული შიდა კონტროლის დადგენილი პროცედურებიდან გადახრის დონე, რომელთან მიმართებაში აუდიტორი ცდილობს შესაფერისი დონის რწმუნების მოძიებას ისე, რომ გენერალური ერთობლიობის ფაქტობრივი გადახრის დონე არ აჭარბებდეს აუდიტორის მიერ დადგენილ რწმუნების დონეს.
გამოცდილი აუდიტორი – ესა თუ ის პირი (ფირმაში მომუშავე ან გარეშე პირი), რომელსაც გააჩ-ნია აუდიტის ჩატარების პრაქტიკული გამოცდილება და სათანადოდ ერკვევა:
ა) აუდიტის პროცესებში;
ბ) ასს-ებსა და მოქმედ საკანონმდებლო და მარეგულირებელ მოთხოვნებში;
გ) იმ ბიზნესგარემოში, რომელშიც ფუნქციონირებს კონკრეტული სამეურნეო სუბიექტი;
დ) სამეურნეო სუბიექტის დარგთან დაკავშირებული აუდიტისა და ფინანსური ანგარიშგების წარ-დგენის საკითხებში.
გამოკვლევა – სხვა პროცედურებიდან წამოჭრილი საკითხების (პრობლემების) შესახებ საფუძვლიანი გამოკვლევა, მათი გადაჭრის მიზნით.
გამოკითხვა – გამოკითხვა მოიცავს სამეურნეო სუბიექტის შიგნით ან გარეთ მცოდნე პიროვნებებისა-გან როგორც საფინანსო, ასევე არასაფინანსო ინფორმაციის მოპოვებას.
გამოყენებითი კონტროლი კომპიუტერულ საინფორმაციო სისტემებში – მანუალური ან ავტომატი-ზებული პროცედურები, რომლებიც, როგორც წესი, მუშაობს ბიზნესპროცესების დონეზე. გამო-ყენებითი კონტროლი, თავისი არსით, შეიძლება იყოს პროფილაქტიკური ან აღმომჩენი და განკუთ-ვნილია იმისათვის, რომ უზრუნველყოს ბუღალტრული ჩანაწერების მთლიანობა. შესაბამისად, გამოყენებითი კონტროლის საშუალებები დაკავშირებულია ისეთ პროცედურებთან, რომლებიც გამოიყენებაA სამეურნეო ოპერაციების ან სხვა ფინანსური მონაცემების ინიცირების, რეგისტრაციის, დამუშავებისა და ანგარიშგებისთვის.
გამოყენებული კრიტერიუმები (ასს 810-ის კონტექსტში) – ხელმძღვანელობის მიერ კრებსითი ფი-ნანსური ანგარიშგების მოსამზადებლად გამოყენებული კრიტერიუმები.
განსახილველი საგნის ინფორმაცია – განსახილველი საგნის შეფასების ან გაზომვის შედეგი. სწორედ განსახილველი საგნის ინფორმაციის შესახებ კრებს პრაქტიკოსი საკმარის და შესაფერის მტკიცებულებებს, რათა შეიქმნას დასაბუთებული საფუძველი მარწმუნებელ დასკვნაში თავისი მოსაზრების გამოსათქმელად.
განუსაზღვრელობა – ვითარება, რომლის შედეგები დამოკიდებულია ისეთ სამომავლო ქმედებებსა თუ მოვლენებზე, რომელთა მართვა და კონტროლი არ ხორციელდება სამეურნეო სუბიექტის მიერ, მაგ-რამ მათ შესაძლოა გავლენა მოახდინონ ფინანსურ ანგარიშგებაზე.
† გარიგების დოკუმენტაცია – შესრულებული სამუშაოს, მიღებული შედეგებისა და პრაქტიკოსის მიერ გამოტანილი დასკვნების ამსახველი ოფიციალური ჩანაწერი (ზოგჯერ გამოიყენება ტერმინი `სამუშაო დოკუმენტები).
გარიგება შეთანხმებული პროცედურების ჩატარებაზე – აუდიტორის მოვალეობაა ისეთი აუდიტორუ-ლი პროცედურების ჩატარება, რომელზეც შეთანხმდნენ აუდიტორი, სამეურნეო სუბიექტი და ნების-მიერი მესამე მხარე, აგრეთვე დასკვნის წარდგენა აღმოჩენილ ფაქტებზე დაყრდნობით. აღნიშნული დასკვნის მიმღებმა თვითონ უნდა ჩამოაყალიბოს საკუთარი დასკვნები აუდიტორის დასკვნის საფუძ-ველზე. ეს დასკვნა განკუთვნილია მხოლოდ და მხოლოდ იმ მხარეებისთვის, რომლებიც შეთანხმდნენ მოცემული პროცედურების ჩატარებაზე, რადგან მათ, ვინც არ იცის პროცედურების მიზანი, შესაძ-ლოა არასწორი ინტერპრეტაცია მისცენ შედეგებს.
გასული პერიოდის ფინანსური ინფორმაცია – რომელიმე კონკრეტულ სამეურნეო სუბიექტთან მიმართებაში ფინანსური ტერმინებით გამოსახული ინფორმაცია, რომელიც, ძირითადად, მიღებულია ამ სამეურნეო სუბიექტის ბუღალტრული აღრიცხვის სისტემიდან და ეხება იმ ეკონომიკურ მოვლენებს, რომლებსაც ადგილი ჰქონდა წარსულში, დროის გარკვეულ პერიოდში, ან ინფორმაცია წარსულში დროის გარკვეული მომენტისთვის არსებული ეკონომიკური სიტუაციების ან გარემოებების შესახებ.
გარიგების წერილი – გარიგების შეთანხმებული პირობები წერილის სახით.
გარე დასტური – აუდიტორული მტკიცებულება, რომელიც მოპოვებულია მესამე მხარისგან (დამადასტურებელი მხარე) უშუალოდ აუდიტორისთვის გაგზავნილი წერილობითი პასუხის სახით, ქაღალდზე ან ელექტრონული ფორმით ან სხვა საშუალებით.
გარიგების პარტნიორი – პარტნიორი ან ფირმაში მომუშავე სხვა პირი, რომელიც პასუხის-მგებელია მოცემულ გარიგებასა და მის შესრულებაზე, ასევე დასკვნაზე, რომელიც გაიცემა ფირმის სახელით, ასევე პიროვნება, ვისაც, საჭიროების შემთხვევაში, შესაფერისი უფლებამოსილება აქვს მინიჭებული პროფესიული, საკანონმდებლო ან მარეგულირებელი ორგანოსგან.
გარიგების ხარისხის კონტროლის მიმოხილვა – პროცესი, რომლის მიზანია, დასკვნის შედგენამდე ან შედგენისთვის ობიექტურად შეფასდეს გარიგების შემსრულებელი ჯგუფის მიერ ჩატარებული მნიშვნელოვანი განხილვები და გარიგების დასკვნის (ანგარიშის) შესადგენად გამოტანილი დასკვნები. გარიგების ხარისხის კონტროლის მიმოხილვის პროცესი ეხება საფონდო ბირჟებზე კოტირებული სამეურნეო სუბიექტების ფინანსური ანგარიშგების აუდიტს და სხვა გარიგებებს, რომელთა ხარისხის კონტროლის მიმოხილვის ჩატარებაც აუცილებლად მიიჩნია ფირმამ.
გარიგების ხარისხის კონტროლის მიმომხილველი – პარტნიორი, ფირმაში მომუშავე სხვა პირი, შესაფერისი კვალიფიკაციის გარე პიროვნება, ან ამგვარი პიროვნებებისაგან შემდგარი ჯგუფი (რო-მელთაგან არც ერთი არ არის გარიგების შემსრულებელი ჯგუფის წევრი), რომლებსაც გააჩნიათ საკმარისი და შესაფერისი გამოცდილება და უფლებამოსილება, რომ ობიექტურად შეაფასონ გარიგების შემსრულებელი ჯგუფის მიერ ჩატარებული მნიშვნელოვანი განხილვები და გარიგების დასკვნის (ანგარიშის) შესადგენად გამოტანილი დასკვნები.
გარიგების შემსრულებელი ჯგუფი – გარიგების შემსრულებელი ყველა პარტნიორი და თანამ-შრომელი, ასევე ფირმის ან ქსელის რომელიმე ფირმის მიერ დროებით დაქირავებული ნებისმიერი პიროვნება, რომელიც აუდიტორულ პროცედურებს ატარებს მოცემულ გარიგებასთან დაკავშირებით. ეს ცნება არ მოიცავს ფირმის ან ქსელის რომელიმე ფირმის მიერ დაქირავებულ გარე ექსპერტებს .
გარემოსდაცვითი საკითხები – გარემოსდაცვითი საკითხები განისაზღვრება შემდეგნაირად:
ა) ღონისძიებები, რომელთა მიზანია გარემოსათვის ზიანის მიყენების თავიდან აცილება, შემცირება ან მიყენებული ზიანის გამოსწორება, ან შემცვლელი და არაშემცვლელი რესურსების გამოყენე-ბა (ამგვარი ღონისძიებების გატარება შეიძლება მოითხოვებოდეს გარემოსდაცვითი კანონებითა და ნორმატიული აქტებით, ან ხელშეკრულებით, ან შეიძლება ნებაყოფლობით განხორციელ-დეს);
ბ) გარემოსდაცვითი კანონებისა და ნორმატიული აქტების დარღვევის შედეგები;
გ) სხვებისთვის ან ბუნებრივი რესურსებისათვის მიყენებული ზიანის შედეგები;
დ) კანონით დაკისრებული არაპირდაპირი ვალდებულების შედეგები (მაგალითად, წინა მესაკუთრეე-ბის მიერ მიყენებული ზიანით გამოწვეული ვალდებულება.
გარემოსდაცვის შედეგებზე ანგარიში – გარემოსდაცვის შედეგებზე ანგარიში ფინანსური ანგარიშგე-ბისგან განცალკევებული ანგარიშია, რომელშიც სამეურნეო სუბიექტი მესამე მხარეებს აწვდის ხა-რისხობრივ ინფორმაციას სამეურნეო სუბიექტის ბიზნესის გარემოსდაცვით ასპექტებზე, თავისი პო-ლიტიკისა და ამ სფეროში დასახული ამოცანების შესახებ, თავისი მიღწევების შესახებ სამეწარმეო პროცესსა და გარემოსდაცვით რისკს შორის ურთიერთკავშირების მართვის საკითხებში, ასევე რაო-დენობრივ ინფორმაციას გარემოსდაცვასთან დაკავშირებული ღონისძიებების შედეგებზე.
გარემოსდაცვითი რისკი – გარკვეულ ვითარებაში, ფაქტორები, რომლებიც გამოდგება თანდაყოლილი რისკის შესაფასებლად აუდიტის საერთო გეგმის შემუშავების დროს, შეიძლება მოიცავდეს ფინანსუ-რი ანგარიშგების არსებითი უზუსტობის რისკსაც, რომელიც გამოწვეულია გარემოსდაცვასთან დაკავ-შირებული საკითხებით.
გაშლილი ხელის მანძილის პრინციპით შესრულებული ოპერაცია – ოპერაცია, რომელიც ისეთ ვადებში და ისეთი პირობებით ხორციელდება ერთმანეთთან დაუკავშირებელ დაინტერესებულ მყიდ-ველსა და დაინტერესებულ გამყიდველს შორის, რომლებიც ერთმანეთისაგან დამოუკიდებლად მოქ-მედებენ თავიანთი საუკეთესო ინტერესებიდან გამომდინარე.
გენერალური ერთობლიობა – მონაცემთა სრული სიმრავლე, საიდანაც ხდება შერჩევითი ერთობლიო-ბის შედგენა და რომლის შესახებაც აუდიტორს სურს დასკვნების გამოტანა.
გრძელვადიანი პროგნოზი – გრძელვადიანი პროგნოზი ისეთი პერსპექტიულ ინფორმაციაა, რომელიც მზადდება:
ა) ჰიპოთეტური დაშვებების საფუძველზე ისეთი სამომავლო მოვლენებისა და ხელმძღვანელობის ქმედებების შესახებ, რომელთაც შეიძლება არც ჰქონდეთ ადგილი, მაგალითად როდესაც სამე-ურნეო სუბიექტი ფუნქციონირების საწყის ეტაპზე იმყოფება ან გათვალისწინებულია საქმიანო-ბის ხასიათის ძირეული შეცვლა; ან
ბ) ოპტიმალური მიახლოებითი დაშვებებისა და ჰიპოთეტური დაშვებების საფუძველზე ერთობლი-ვად.
დადებითი დასტურის მოთხოვნა – მოთხოვნა იმისა, რომ დამადასტურებელმა მხარემ უშუალოდ აუდიტორს მიაწოდოს მოთხოვნილი ინფორმაცია ან მიუთითოს, ეთანხმება თუ არა დამადასტურებელი მხარე მოთხოვნაში ასახულ ინფორმაციას.
დათვალიერება (როგორც აუდიტორული პროცედურა) – როგორც შიდა, ასევე გარე ჩანაწერების ან დოკუმენტების შემოწმება, რომლებიც არსებობს ქაღალდზე, ელექტრონული ან სხვა ფორმით, ან აქტივის ფიზიკური შემოწმება.
დათვალიერება (შესრულებულ აუდიტორულ გარიგებასთან მიმართებაში) – პროცედურები, რომ-ლებიც განკუთვნილია მტკიცებულებების უზრუნველსაყოფად იმის შესახებ, რომ გარიგების შემსრუ-ლებელმა ჯგუფმა შეასრულა ფირმის პოლიტიკა და პროცედურები.
დაკვირვება – დაკვირვება გულისხმობს სხვა პირთა მიერ ჩასატარებელ პროცესზე ან პროცედურებ-ზე თვალყურის დევნებას, მაგალითად, აუდიტორის დაკვირვებას სამეურნეო სუბიექტის პერსონალის მიერ ჩატარებული მარაგის ინვენტარიზაციაზე ან კონტროლის პროცედურების შესრულებაზე.
დაკავშირებული მხარე – მხარე, რომელიც არის:
ა) დაკავშირებულ მხარე, ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის შესაფერის საფუძვლებში მოცემული განმარტების თანახმად; ან
ბ) როდესაც ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის შესაფერისი საფუძვლებით დადგენილი არ არის დაკავშირებულ მხარეთა მოთხოვნები, ან დადგენილია მხოლოდ მინიმალური მოთხოვნები:
(ი) პირი ან სამეურნეო სუბიექტი, რომელიც პირდაპირ ან არაპირდაპირ, ერთი ან მეტი შუა-ლედური რგოლის მეშვეობით აკონტროლებს ანგარიშვალდებულ სამეურნეო სუბიექტს ან მნიშვნელოვანი გავლენა აქვს მასზე;
(იი) სხვა სამეურნეო სუბიექტი, რომელსაც ანგარიშვალდებული სამეურნეო სუბიექტი პირდაპირ ან არაპირდაპირ, ერთი ან მეტი შუალედური რგოლის მეშვეობით აკონტროლებს, ან მნიშ-ვნელოვანი გავლენა აქვს მასზე; ან
(იიი) სხვა სამეურნეო სუბიექტი, რომელიც ანგარიშვალდებულ სამეურნეო სუბიექტთან ერთად საერთო კონტროლის ქვეშ იმყოფება:
ა. საერთო მაკონტროლებელი მფლობელობის მეშვეობით;
ბ. ოჯახის წევრი მესაკუთრეების მეშვეობით; ან
გ. საერთო უმაღლესი რანგის ხელმძღვანელობის მეშვეობით.
მაგრამ საერთო კონტროლის ქვეშ მყოფი სამეურნეო სუბიექტები (ეროვნული, რეგიონალური ან ადგილობრივი ხელისუფლება), არ მიიჩნევა დაკავშირებულად, თუ ისინი ერთმანეთთან მნიშვნელოვანი ინტენსივობით არ ახორციელებენ მნიშვნელოვან ოპერაციებს ან არ სარგებლობენ მნიშვნელოვანი საზიარო რესურსებით.
დაკავშირებული მომსახურება – (აუდიტთან) დაკავშირებული მომსახურება მოიცავს შეთანხმებული პროცედურებისა და კომპილაციურ გარიგებებს.
დამატებითი ინფორმაცია – ფინანსური ანგარიშგებასთან ერთად წარმოდგენილი ინფორმაცია, რომლის წარდგენაც არ მოითხოვება ფინანსური ანგარიშგების მოსამზადებლად გამოყენებული ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის საფუძვლებით. როგორც წესი, მოცემულია დამხმარე ცხრილების ან დამატებითი განმარტებების (კომენტარების) სახით.
დამოუკიდებლობა – არის:
ა) აზროვნების დამოუკიდებლობა – გონების ისეთი მდგომარეობა, რომელიც დასკვნის გამოტანას შესაძლებელს ხდის ისე, რომ არ განიცდიდეს პროფესიული განსჯის მაკომპრომენტირებელ ზეგავლენას, პიროვნებას საშუალებას აძლევს იმოქმედოს პატიოსნად, ობიექტურად და პროფე-სიული სკეპტიციზმის განწყობილებით.
ბ) გარეგნულ დამოუკიდებლობა – ისეთი მნიშვნელოვანი ფაქტებისა და სიტუაციების თავიდან აცი-ლება, რომლის შესახებაც გონიერი და ინფორმირებული მესამე მხარე, რომელიც ფლობს ყველა სათანადო ინფორმაციას, მათ შორის შესაფერის დამცავ ზომებს, გონივრულობის ფარგლებში, დაასკვნიდა, რომ ფირმის ან მარწმუნებელი გარიგების შემსრულებელი ჯგუფის წევრის პატიოსნება, ობიექტურობა ან პროფესიული სკეპტიციზმი შელახულია.
დასაბუთებული რწმუნება – (მარწმუნებელი გარიგებების, მათ შორის აუდიტისა და ხარისხის კონტროლის კონტექსტში) რწმუნების მაღალი, მაგრამ არა აბსოლუტური დონე.
დასაბუთებული რწმუნების გარიგება – (იხ. მარწმუნებელი გარიგება)
დასკვნის თარიღი (ხარისხის კონტროლთან მიმართებით) – თარიღი, რომელიც პრაქტიკოსს შერ-ჩეული აქვს დასკვნის დასათარიღებლად.
დასკვნა მომსახურე ორგანიზაციის კონტროლის საშუალებების აღწერასა და სტრუქტურაზე (ასს 402-ში მოიხსენიება, როგორც 1-ლი ტიპის დასკვნა), რომელიც მოიცავს:
ა) მომსახურე ორგანიზაციის ხელმძღვანელობის მიერ მომზადებულ, მომსახურე ორგანიზაციის სისტემის, კონტროლის მიზნებისა და შესაბამისი კონტროლის პროცედურების აღწერილობას, რომლებიც განკუთვნილი იყო და ხორციელდებოდა რომელიმე კონკრეტული თარიღისათვის; და
ბ) დასაბუთებული რწმუნების გასაცემად გამიზნულ, მომსახურე ორგანიზაციის აუდიტორის დას-კვნას, რომელიც მოიცავს მომსახურე ორგანიზაციის აუდიტორის მოსაზრებას მომსახურე ორგანიზაციის სისტემის, კონტროლის მიზნებისა და შესაბამისი კონტროლის პროცედურების აღწერილობის სისწორისა და კონტროლის პროცედურების აგებულების ადეკვატურობის შესახებ, კონტროლის კონკრეტული მიზნების მიღწევის უნარის თვალსაზრისით.
დასკვნა მომსახურე ორგანიზაციის კონტროლის საშუალებების აღწერის, მისი სტრუქტურისა და მათი ფაქტობრივი ეფექტიანობის შესახებ (ასს 402-ში მოიხსენიება, როგორც მე-2 ტიპის დასკვნა), რომელიც მოიცავს:
ა) მომსახურე ორგანიზაციის ხელმძღვანელობის მიერ მომზადებულ, მომსახურე ორგანიზაციის სისტემის, კონტროლის მიზნებისა და შესაბამისი კონტროლის პროცედურების, მათი სტრუქტურის აღწერილობას, რომლებიც განკუთვნილი იყო და ხორციელდებოდა რომელიმე კონკრეტული თარიღისათვის ან გარკვეულ პერიოდში და ზოგიერთ შემთხვევაში, მათი ფაქტობრივი ეფექტიანობის დახასიათებას გარკვეულ პერიოდში; და
ბ) დასაბუთებული რწმუნების გასაცემად გამიზნულ, მომსახურე ორგანიზაციის აუდიტორის დას-კვნას, რომელიც მოიცავს:
(ი) მომსახურე ორგანიზაციის აუდიტორის მოსაზრებას მომსახურე ორგანიზაციის სისტემის, კონტროლის მიზნებისა და შესაბამისი კონტროლის პროცედურების აღწერილობის სისწო-რის, კონტროლის პროცედურების აგებულების ადეკვატურობის შესახებ, კონტროლის კონ-კრეტული მიზნების მიღწევის უნარის თვალსაზრისით და ასევე ამ კონტროლის პროცე-დურების ფაქტობრივი ეფექტიანობის შესახებ; და
(იი) მომსახურე ორგანიზაციის აუდიტორის მიერ ჩატარებული კონტროლის ტესტებისა და მათი შედეგების აღწერას.
ელემენტი – (იხ. ფინანსური ანგარიშგების ელემენტი)
ექსპერტი – (იხ. აუდიტორის ექსპერტი და ხელმძღვანელობის ექსპერტი)
ექსპერტული ცოდნა – კონკრეტული სფეროს ცოდნა და ამ სფეროში გამოცდილება.
თავიდან ბოლომდე გავლის ტესტი – ბუღალტრული აღრიცხვის სისტემის მეშვეობით რამდენიმე ოპერაციის შესრულების პროცესის თვალის მიდევნება.
თანამშრომლები – პროფესიონალები, პარტნიორების გარდა, მათ შორის ფირმის მიერ დაქირავე-ბული ნებისმიერი ექსპერტი.
თანდაყოლილი რისკი (იხ. არსებითი უზუსტობის რისკი)
თაღლითობა – ხელმძღვანელობის, მართვის უფლებამოსილებით აღჭურვილი პირების, თანამშრომ-ლების, ან მესამე მხარეების ერთი ან მეტი წარმომადგენლის მიერ ჩადენილი წინასწარგანზრახული ქმედება, რომელიც გულისხმობს მოტყუებას უსამართლო ან უკანონო უპირატესობის მოპოვების მიზნით.
თაღლითობის რისკის ფაქტორები – ისეთი მოვლენები ან პირობები, რომლებიც უბიძგებს ან აიძუ-ლებს თაღლითობის ჩადენას, ან ქმნის თაღლითობის ჩადენის შესაძლებლობას.
თაღლითურად შედგენილი ფინანსური ანგარიშგება – თაღლითურად შედგენილი ფინანსური ანგარიშ-გება გულისხმობს განზრახ დაშვებულ უზუსტობებს, მათ შორის თანხების ან სხვა ინფორმაციის გამოტოვებას, ან ფინანსურ ანგარიშგებაში მათ წარმოდგენას იმგვარად, რომ შეცდომაში შეიყვანოს ფინანსური ანგარიშგების მომხმარებელი.
კომპილაციური გარიგება – გარიგება, რომლის დროსაც ბუღალტერს სჭირდება ბუღალტრული ცოდნისა და გამოცდილების გამოყენება აუდიტორული ცოდნისა და გამოცდილების ნაცვლად, რათა შეაგროვოს, დაახარისხოს და დააჯამოს ფინანსური ინფორმაცია.
კომპონენტი – სამეურნეო სუბიექტი ან სამეურნეო საქმიანობა, რომლის შესახებაც ჯგუფის ან კომ-პონენტის ხელმძღვანელობა ამზადებს ფინანსურ ინფორმაციას, რომელიც ჯგუფის ფინანსურ ანგა-რიშგებაში უნდა აისახოს.
კომპონენტის აუდიტორი – აუდიტორი, რომელიც ჯგუფის გარიგების შემსრულებელი ჯგუფის მოთხოვნით მუშაობს კომპონენტის ფინანსურ ინფორმაციაზე, რომელიც დაკავშირებულია ჯგუფის აუდიტთან.
კომპონენტის ხელმძღვანელობა – ხელმძღვანელობა, რომელიც პასუხისმგებელია კომპონენტის ფი-ნანსური ინფორმაციის მომზადებაზე.
კომპონენტის არსებითობა – არსებითობა, რომელსაც კომპონენტისათვის განსაზღვრავს ჯგუფის გარიგების შემსრულებელი ჯგუფი;
კომპიუტერული აუდიტის ტექნიკა – აუდტორული პროცედურების ჩატარება კომპიუტერის, როგორც აუდიტის ინსტრუმენტის, გამოყენებით.
კონტროლის გარემო – მართვის უფლებამოსილებით აღჭურვილი პირებისა და ხელმძღვანელობის მმართველობითი ფუნქციები და საერთო პოზიცია, ინფორმირებულობა და ქმედებები, რომლებიც ეხე-ბა შიდა კონტროლის სისტემასა და სამეურნეო სუბიექტისათვის მის მნიშვნელობას. კონტროლის გარემო შიდა კონტროლის ერთ-ერთი კომპონენტია.
კონტროლის პროცედურები – ხელმძღვანელობის მიერ სამეურნეო სუბიექტის ცალკეული ამოცანების შესასრულებლად დადგენილი პოლიტიკა და პროცედურები, რომლებიც დამატებულია კონტროლის გარემოზე.
კონტროლის რისკი (იხ. არსებითი უზუსტობის რისკი)
კონტროლის ტესტი – აუდიტორული პროცედურა, რომელიც განკუთვნილია მტკიცების დონეზე კონტროლის პროცედურების ფაქტობრივი ეფექტიანობის შესაფასებლად, არსებითი უზუსტობების თა-ვიდან აცილების, ან აღმოჩენისა და შესწორების შესაძლებლობის კუთხით.
კოტირებული სამეურნეო სუბიექტი – სამეურნეო სუბიექტი, რომლის აქციები, ან სავალო ფასიანი ქაღალდები კოტირებული ან რეგისტრირებულია აღიარებულ საფონდო ბირჟაზე, ან იყიდება აღია-რებული საფონდო ბირჟის ან სხვა იდენტური ორგანოს წესების შესაბამისად.
კორპორაციული მმართველობა – (იხ. მმართველობა)
კრებსითი ფინანსური ანგარიშგება (ასს 810-ის კონტექსტში) – გასული პერიოდის ინფორმაცია, რომელიც მიღებულია ფინანსური ანგარიშგებიდან, მაგრამ ამ ფინანსურ ანგარიშგებასთან შედარებით უფრო მცირე ინფორმაციას შეიცავს, თუმცა სტრუქტურულად იმ ინფორმაციის შესაბამისად არის წარმოდგენილი, რომელიც ასახულია სამეურნეო სუბიექტის ფინანსურ ანგარიშგებაში . სხვადასხვა იურისდიქციაში ამგვარი გასული პერიოდების ფინანსური ინფორმაციის დასახასიათებლად შეიძლება განსხვავებულ ტერმინოლოგიას იყენებდნენ.
კრიტერიუმები – ამოსავალი საკონტროლო მაჩვენებლები (ბაზა), რომელიც გამოიყენება განსახილვე-ლი საგნის შესაფასებლად ან გასაზომად, მათ შორის, სადაც შესაფერისია, წარდგენისა და განმარ-ტებებისათვის. კრიტერიუმები შეიძლება ოფიციალურად იყოს დადგენილი, ან არა. ერთი და იმავე განსახილველი საგნისთვის, შეიძლება განსხვავებული კრიტერიუმები იყოს დადგენილი. მიზანშეწო-ნილი კრიტერიუმებია საჭირო იმისათვის, რომ შეფასდეს ან გაიზომოს განსახილველი საგნის გონივ-რული თავსებადობა (შესაბამისობა) კრიტერიუმებთან, პროფესიული განსჯის ფარგლებში.
მიზანშეწონილ კრიტერიუმებს შემდეგი ნიშნები ახასიათებს:
ა) შესაფერისობა. შესაფერისი კრიტერიუმები ხელს უწყობს ისეთი დასკვნების გამოტანას, რომე-ლიც სავარაუდო მომხმარებელს ეხმარება გადაწყვეტილებების მიღებაში;
ბ) სისრულე. მიიჩნევა, რომ კრიტერიუმები საკმარისად სრულია, როდესაც გამოტოვებული არ არის შესაფერისი ფაქტორები, რომლებიც მოცემული გარიგების პირობებში გავლენას ახდენს გამოტანილ დასკვნებზე. სრული კრიტერიუმები, სადაც ეს მიზანშეწონილია, ითვალისწინებს წარდგენისა და ახსნა-განმარტების საფუძვლებს;
გ) საიმედოობა. საიმედო კრიტერიუმები საშუალებას იძლევა შეფასდეს ან გაიზომოს განსახილვე-ლი საგნის გონივრული თავსებადობა (მათ შორის, საჭიროების შემთხვევაში, მისი წარდგენა და ახსნა-განმარტება), როდესაც ანალოგიურ სიტუაციებში მას გამოიყენებს მსგავსი კვალიფი-კაციის პრაქტიკოსი;
დ) ნეიტრალობა. ნეიტრალური კრიტერიუმები ხელს უწყობს ობიექტური დასკვნების გამოტანას;
ე) აღქმადობა. გასაგები კრიტერიუმები ხელს უწყობს ისეთი დასკვნების გამოტანას, რომელიც გა-საგებია, ყოვლისმომცველია და არ ექვემდებარება მნიშვნელოვნად განსხვავებულ ინტერპრეტა-ციებს.
მაკონტროლებელი საქმიანობა – სამეურნეო სუბიექტის პოლიტიკა და პროცედურები, რომლებიც უზ-რუნველყოფს იმის გარანტიას, რომ ხელმძღვანელობის დირექტივები ცხოვრებაში გატარდება. მაკონტროლებელი საქმიანობა შიდა კონტროლის ერთ-ერთი ელემენტია.
მართვის უფლებამოსილებით აღჭურვილი პირები – პირ(ებ)ი ან ორგანიზაცი(ები)ა (მაგ., კორპო-რაციული ორგანიზაცია, რომელიც მართავს მინდობილ ქონებას), რომლებსაც გააჩნიათ სამეურნეო სუბიექტის სტრატეგიულ მიმართულებაზე ზედამხედველობის პასუხისმგებლობა და სამეურნეო სუბიექტის ანგარიშვალდებულებასთან დაკავშირებული ვალდებულებანი. ამაში შედის ზედამხედველობა ფინანსური ანგარიშგების მომზადების პროცესზე. ზოგიერთ იურისდიქციაში, ზოგიერთ სამეურნეო სუბიექტში მართვის უფლებამოსილებით აღჭურვილ პირებში შეიძლება შედიოდეს ხელმძღვანელი პერსონალი, მაგალითად, კერძო ან სახელმწიფო სექტორის სამეურნეო სუბიექტის მმართველი საბჭოს აღმასრულებელი წევრები, ან მესაკუთრე-მმართველი .
მარწმუნებელი გარიგება – გარიგება, რომლის დროსაც პრაქტიკოსი გამოთქვამს მოსაზრებას, რომ-ლის მიზანია აამაღლოს პასუხისმგებელი მხარის გარდა სხვა სავარაუდო მომხმარებლის ნდობის დონე, კრიტერიუმთან მიმართებით განსახილველი საგნის შეფასების ან გაზომვის შედეგის შესახებ. განსახილველი საგნის შეფასების ან გაზომვის შედეგი არის ინფორმაცია, რომელიც მიიღება კრიტე-რიუმის გამოყენებით განსახილველი საგნის მიმართ (იხ. განსახილველი საგნის ინფორმაცია). მარწმუნებელი გარიგებების საერთაშორისო სტრუქტურული საფუძვლების მიხედვით პრაქტიკოსს ორი ტიპის მარწმუნებელი გარიგების შესრულების უფლება აქვს: დასაბუთებული რწმუნებისა და შეზღუდული რწმუნების გარიგების.
დასაბუთებული რწმუნების გარიგება – დასაბუთებული რწმუნების გარიგების მიზანია შემცირდეს მარწმუნებელი გარიგების რისკი გარიგების კონკრეტული ვითარებისათვის მისაღებ დაბალ დონემ-დე , რაც წარმოადგენს პრაქტიკოსის დადებითი ფორმის მოსაზრების საფუძველს.
შეზღუდული რწმუნების გარიგება – შეზღუდული რწმუნების გარიგების მიზანია მარწმუნებელი გარიგების რისკის შემცირება გარიგების კონკრეტული ვითარებისათვის მისაღებ დაბალ დონემდე (მაგრამ ეს რისკი უფრო მაღალია, ვიდრე დასაბუთებული რწმუნების გარიგებისათვის), რაც წარმოადგენს პრაქტიკოსის უარყოფითი ფორმის მოსაზრების საფუძველს.
მარწმუნებელი გარიგების რისკი – რისკი იმისა, რომ პრაქტიკოსი არაადეკვატურ მოსაზრებას გა-მოთქვამს მაშინ, როდესაც განსახილველი საგნის ინფორმაცია არსებითად მცდარია.
მიზანშეწონილი კრიტერიუმები – (იხ. კრიტერიუმები)
მიმოხილვა (ხარისხის კონტროლთან მიმართებით) – სხვების მიერ შესრულებული სამუშაოსა და მათ მიერ გამოტანილი დასკვნების ხარისხის შემოწმება.
მიმოხილვის გარიგება – ფინანსური ანგარიშგების მიმოხილვის მიზანია აუდიტორს მისცეს საშუა-ლება (ისეთი პროცედურების საფუძველზე, რომლებიც ვერ უზრუნველყოფს აუდიტისათვის საჭირო ყველა მტკიცებულებას) დაადგინოს, მიიქცია თუ არა აუდიტორის ყურადღება ისეთმა ფაქტმა, რომე-ლიც მას დაარწმუნებდა, რომ ფინანსური ანგარიშგება არ არის მომზადებული ფინანსური ანგარიშ-გების სტრუქტურული საფუძვლების შესაბამისად ყველა არსებითი ასპექტის გათვალისწინებით.
მიმოხილვის პროცედურები – პროცედურები, რომელთა ჩატარებაც აუცილებლად მიიჩნევა მიმოხილვის გარიგების მიზნის მისაღწევად, ეს პროცედურებია, ძირითადად, სამეურნეო სუბიექტის პერსონალის გამოკითხვა და ფინანსური მონაცემების ანალიზური მიმოხილვა.
მიმოხილვის მასშტაბი – მიმოხილვის პროცედურები, რომლებიც აუცილებლად მიიჩნევა მიმოხილვის მიზნის მისაღწევად კონკრეტულ გარიგებაში.
მმართველობა – ცნება მმართველობა გამოიყენება იმ პიროვნებების როლის დასახასიათებლადად, რომლებსაც გააჩნიათ სამეურნეო სუბიექტის სტრატეგიულ მიმართულებაზე ზედამხედველობის პასუ-ხისმგებლობა და სამეურნეო სუბიექტის ანგარიშვალდებულებასთან დაკავშირებული ვალდებულებანი
მნიშვნელოვნება – მნიშვნელოვნება უკავშირდება ფინანსური ანგარიშგების მტკიცებების არსებითობის ცნებას.
მნიშვნელოვანი კომპონენტი – კომპონენტი, რომელსაც ჯგუფის გარიგების შემსრულებელი ჯგუფი განსაზღვრავს, რომ (ი) ინდივიდუალურად, ფინანსური თვალსაზრისით მნიშვნელოვანია ჯგუფისათვის, ან (იი) რომელიც, სპეციფიკური ბუნების ან გარემოებების გამო, სავარაუდოდ მოიცავს ჯგუფის ფინანსური ანგარიშგების არსებითი უზუსტობის მნიშვნელოვან რისკებს.
მნიშვნელოვან გარემოებათა ამსახველი აბზაცი – აუდიტორის დასკვნაში ჩართული აბზაცი, რომე-ლიც ეხება საკითხს, რომელიც შესაფერისად არის წარდგენილი ფინანსურ ანგარიშგებაში ან განმარტებული ფინანსური ანგარიშგების შენიშვნებში, მაგრამ, აუდიტორის აზრით, იმდენად მნიშვნელოვანია, რომ გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს მომხმარებლებისთვის, ფინანსური ანგარიშგების გაგების თვალსაზრისით.
მნიშვნელოვანი რისკი – გამოვლენილი და შეფასებული არსებითი უზუსტობის რისკი, რომელიც, აუდიტორის აზრით, სპეციალურ აუდიტორულ საჭიროებს განხილვას.
მოდიფიცირებული მოსაზრება – პირობითი მოსაზრება, უარყოფითი მოსაზრება ან აუდიტორის უარი მოსაზრების გამოთქმაზე.
მოკლევადიანი პროგნოზი – პერსპექტიული ინფორმაცია, რომელიც მომზადებულია სამეურნეო სუ-ბიექტის ხელმძღვანელობის პირობითი დაშვებების საფუძველზე ისეთი სამომავლო მოვლენების ან ქმედებების შესახებ, რომელთაც ვარაუდობს ხელმძღვანელობა ამ ინფორმაციის მომზადების მომენ-ტში (საუკეთესო შეფასების დაშვებები).
მომსახურე ორგანიზაციის აუდიტორი – აუდიტორი, რომელიც მომსახურე ორგანიზაციის მოთ-ხოვნით გასცემს მარწმუნებელ დასკვნას, მომსახურე ორგანიზაციის კონტროლის სისტემის შესახებ.
მომსახურე ორგანიზაცია – მესამე მხარის ორგანიზაცია (ან მესამე მხარის ორგანიზაციის ქვე-დანაყოფი), რომელიც ისეთი ტიპის მომსახურებას უწევს მომხმარებელ სამეურნეო სუბიექტებს, რომლებიც წარმოადგენს ამ სამეურნეო სუბიექტების ფინანსურ ანგარიშგებასთან დაკავშირებული საკუთარი საინფორმაციო სისტემების ნაწილს.
მომსახურე ორგანიზაციის სისტემა – მომსახურე ორგანიზაციის პოლიტიკა და პროცედურები, რომლებიც მომსახურე ორგანიზაციის მიერ არის დაპროექტებული, დანერგილი და პრაქტიკულად ხორციელდება იმისათვის, რომ მომხმარებელ სამეურნეო სუბიექტებს გაუწიოს ისეთი ტიპის მომსახურება, რომელსაც მოიცავს მომსახურე ორგანიზაციის აუდიტორის დასკვნა.
მომხმარებლის აუდიტორი – აუდიტორი, რომელიც ატარებს მომხმარებელი სამეურნეო სუბიექტის ფინანსური ანგარიშგების აუდიტს და გასცემს დასკვნას ამ ფინანსურ ანგარიშგებაზე.
მომხმარებელი სამეურნეო სუბიექტი – სამეურნეო სუბიექტი, რომელიც იყენებს მომსახურე ორგანიზაციას და რომლის ფინანსური ანგარიშგების აუდიტიც ტარდება.
მომხმარებელი სამეურნეო სუბიექტის დამატებითი კონტროლის პროცედურები – მომსახურე ორგანიზაციის მიერ გაწეული მომსახურების მოდელში ნაგულისხმევი კონტროლის პროცედურები, რომლებსაც განახორციელებენ მომხმარებელი სამეურნეო სუბიექტები და იდენტიფიცირებულია მისი სისტემის აღწერაში, თუ ისინი აუცილებელია კონტროლის მიზნების მისაღწევად.
მონიტორინგი (ხარისხის კონტროლთან მიმართებაში) – პროცესი, რომელიც გულისხმობს ფირმის ხარისხის კონტროლის სისტემის უწყვეტ განხილვასა და შეფასებას, მათ შორის, შესრულებული გარიგებების პერიოდულ დათვალიერებას შერჩევით, რომლის მიზანია ფირმა უზრუნველყოს იმის დასაბუთებული რწმუნებით, რომ მისი ხარისხის კონტროლის სისტემა ეფექტიანად მუშაობს.
მტკიცებები – სამეურნეო სუბიექტის ხელმძღვანელობის მიერ მკაფიოდ ან სხვაგვარად წარდგენილი ოფიციალური ინფორმაცია, რომელიც ასახულია ფინანსურ ანგარიშგებაში და აუდიტორი იყენებს სხვადასხვა ტიპის პოტენციური უზუსტობების განსახილველად.
მცირე საწარმო – სამეურნეო სუბიექტი, რომელსაც ტიპურად ახასიათებს შემდეგი ხარისხობრივი ნიშნები:
ა) საკუთრება და მართვა კონცენტრირებულია მცირერიცხოვანი პიროვნებების ხელში (ხშირად, ერ-თი პირის ხელში – ან ფიზიკური პირის, ან სხვა საწარმოს ხელში, რომელსაც ეკუთვნის ეს საწარმო, იმ პირობით, თუ მესაკუთრეს გააჩნია სათანადო ხარისხობრივი ნიშნები); და
ბ) რომელსაც ასევე შეიძლება ახასიათებდეს ქვემოთ ჩამოთვლილი ნიშნებიდან ერთი ან მეტი:
(ი) მარტივი სამეურნეო ოპერაციები;
(იი) მარტივი აღრიცხვის სისტემა;
(იიი) მცირე რაოდენობის ბიზნესის მიმართულებები და მცირერიცხოვანი ნომენკლატურის პრო-დუქცია;
(ივ) შეზღუდული შიდა კონტროლის პროცედურები;
(ვ) მცირე რაოდენობის მართვის იეარარქიული დონეები, რომელთაც პასუხისმგებლობა აკისრიათ ფართო სპექტრის კონტროლის მექანიზმებზე;
(ვი) მცირერიცხოვანი პერსონალი, რომლებზეც დელეგირებულია ფართო სპექტრის მოვალეობები.
ზემოთ ჩამოთვლილი ხარისხობრივი ნიშნები არ არის ყოვლისმომცველი და ამომწურავი და აუცილებელი არ არის, რომ ყველა მცირე საწარმოს ყველა ეს ნიშანი ახასიათებდეს.
† პარტნიორი – ნებისმიერი პიროვნება, რომელსაც აქვს უფლებამოსილება, ფირმას დაავალდებულოს პროფესიული მომსახურების გარიგების შესრულება.
პასუხისმგებელი მხარე – პიროვნება (ან პიროვნებები), რომელიც:
ა) პირდაპირ საანგარიშგებო გარიგებაში პასუხისმგებელია განსახილველ საგანზე; ან
ბ) მტკიცებებზე დაფუძნებულ გარიგებაში პასუხისმგებელია განსახილველი საგნის ინფორმაციაზე (მტკიცებაზე) და შესაძლოა პასუხისმგებელი იყოს განსახილველ საგანზეც. როდესაც პასუხის-მგებელი მხარე პასუხისმგებელია როგორც განსახილველი საგნის ინფორმაციაზე, ასევე განსა-ხილველ საგანზეც, ეს ის შემთხვევაა, როცა სამეურნეო სუბიექტი პრაქტიკოსს ქირაობს მარ-წმუნებელი გარიგებისათვის, რომელიც ეხება თავისი დამტკიცებული პრაქტიკის შესახებ მომზა-დებულ საკუთარ ანგარიშს. მეორე შემთხვევა, როდესაც პასუხისმგებელი მხარე პასუხისმგებე-ლია განსახილველი საგნის ინფორმაციაზე, მაგრამ არ არის პასუხისმგებელი განსახილველ სა-განზე – როდესაც სახელმწიფო ორგანიზაცია ქირაობს პრაქტიკოსს მარწმუნებელი გარიგებისათ-ვის – გარიგება ეხება კერძო კომპანიის მიერ დამტკიცებული პრაქტიკის შესახებ ანგარიშს, რო-მელიც ამ ორგანიზაციამ მოამზადა და გასავრცელებელია სავარაუდო მომხმარებელზე.
პასუხისმგებელი მხარე შესაძლოა იყოს ან არ იყოს ის მხარე, რომელიც ქირაობს პრაქტიკოსს (დამქირავებელი მხარე).
† პერსონალი – პარტნიორები და თანამშრომლები.
პირველი აუდიტორული გარიგება – გარიგება, რომლის დროსაც ან:
ა) წინა პერიოდის ფინანსური ანგარიშგების აუდიტი არ ჩატარებულა; ან
ბ) წინა პერიოდის ფინანსური ანგარიშგების აუდიტი ჩატარებული ჰქონდა წინამორბედ აუდიტორს.
პერსპექტიული ფინანსური ინფორმაცია – პერსპექტიული ფინანსური ინფორმაცია ეს არის ფინანსუ-რი ინფორმაცია, რომელიც დაფუძნებულია პირობით დაშვებებზე მომავალში მოსახდენი მოვლენებისა და სამეურნეო სუბიექტის შესაძლო ქმედებების შესახებ. პერსპექტიული ფინანსური ინფორმაცია შე-იძლება წარმოდგენილი იყოს მოკლევადიანი ან გრძელვადიანი პროგნოზის სახით, ან იყოს მათი ნაერთი (იხ. მოკლევადიანი და გრძელვადიანი პროგნოზები).
პრაქტიკოსი – საზოგადოებრივი პრაქტიკით დაკავებული პროფესიონალი ბუღალტერი.
პროფესიონალი ბუღალტერი – პიროვნება, რომელიც არის ბსფ-ის წევრი ორგანიზაციის წევრი.
პროფესიული სტანდარტები – აუდიტის საერთაშორისო სტანდარტები და სათანადო ეთიკური მოთ-ხოვნები.
† პროფესიული სტანდარტები (ხკსს 1-ის კონტექსტში ) – აუდიტისა და მარწმუნებელი მომსახუ-რების საერთაშორისო სტანდარტების საბჭოს სტანდარტები, როგორც განსაზღვრულია აუდიტისა და მარწმუნებელი მომსახურების საერთაშორისო სტანდარტების საბჭოს `ხარისხის კონტროლის, აუდი-ტის, მიმოხილვის, სხვა მარწმუნებელი და დაკავშირებული მომსახურების საერთაშორისო სტანდარ-ტების წინასიტყვაობაში და შესაბამისი ეთიკური მოთხოვნები.
პროფესიული მსჯელობა – აუდიტის, ბუღალტრული აღრიცხვისა და ეთიკის სტანდარტების კონ-ტექსტის ფარგლებში, აუდიტორის მიერ შესაბამისი პრაქტიკული მომზადების, ცოდნისა და გა-მოცდილების გამოყენება აუდიტორულ გარიგებასთან დაკავშირებული კონკრეტული გარემოებების შე-საფერისი სამოქმედო კურსის შესახებ ინფორმირებული გადაწყვეტილებების მიღებისას.
† პროფესიული სკეპტიციზმი – განწყობილება, რომელშიც იგულისხმება კრიტიკული აზროვნება და სიფრთხილის გამოჩენა ისეთ პირობებთან მიმართებით, რომლებიც შეიძლება მიანიშნებდეს თაღ-ლითობით ან შეცდომით გამოწვეულ შესაძლო უზუსტობაზე, ასევე აუდიტორული მტკიცებულებების კრიტიკული შეფასება.
რისკის შესაფასებელი პროცედურები – აუდიტორული პროცედურები, რომლებიც ტარდება სამე-ურნეო სუბიექტისა და მისი გარემოს, მათ შორის, მისი შიდა კონტროლის შესახებ წარმოდგენის შესაქმნელად, თაღლითობით ან შეცდომით გამოწვეული არსებითი უზუსტობის რისკების გამოსავლენად და შესაფასებლად ფინანსური ანგარიშგებისა და კონკრეტული მტკიცებების დონეზე.
რწმუნება – (იხ. დასაბუთებული რწმუნება)
სავარაუდო მომხმარებელები – პიროვნება, პიროვნებები ან პიროვნებების ჯგუფი, რომლისთვისაც პრაქტიკოსი ამზადებს მარწმუნებელ დასკვნას. პასუხისმგებელი მხარე შეიძლება იყოს ერთ-ერთი, მაგრამ არა ერთადერთი სავარაუდო მომხმარებელი.
სააღრიცხვო შეფასება – იმ მუხლის შესაბამისი მიახლოებითი ფულადი თანხის განსაზღვრა იმ შემთხვევაში, როდესაც არ არსებობს მისი ზუსტად გაზომვის საშუალება. ეს ტერმინი გამოიყენება რეალური ღირებულებით შეფასებული ღირებულებისთვის, სადაც ადგილი აქვს შეფასების განუ-საზღვრელობას, ისევე როგორც სხვა თანხებისათვის, რომელთა შეფასებაა საჭირო. როდესაც ასს 540 ასს-ში საუბარია სააღრიცხვო შეფასებებზე, რომლებიც მოიცავს მხოლოდ რეალურ ღირე-ბულებას, გამოიყენება ტერმინი “რეალური ღირებულების სააღრიცხვო შეფასება”.
სააღრიცხვო შეფასების შედეგი – სააღრიცხვო შეფასების ფაქტობრივი ღირებულებითი სიდიდე, რომელიც მიიღება შესაბამისი ოპერაცი(ებ)ის, მოვლენ(ებ)ის ან პირობ(ებ)ის შედეგად.
საერთო დანიშნულების ფინანსური ანგარიშგება – საერთო დანიშნულების ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის საფუძვლების შესაბამისად მომზადებული ფინანსური ანგარიშგება.
საერთო დანიშნულების საფუძვლები – ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის საფუძვლები, რომლებიც შემუშავებულია ფართო სპექტრის მომხმარებელთა საერთო მოთხოვნილების დასაკმაყოფილებლად ფინანსურ ინფორმაციაზე. ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის საფუძვლები შეიძლება იყოს სამართლიანი წარდგენის საფუძვლები ან შესაბამისობის საფუძვლები.
`სამართლიანი წარდგენის საფუძვლები აღნიშნავს ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის საფუძვლებს, რომლითაც მოითხოვება ამ საფუძვლებში მოცემული მოთხოვნების დაკმაყოფილება და:
ა) აშკარად თუ არააშკარად აღიარებულია, რომ ფინანსური ანგარიშგების სამართლიანი წარდგენის მისაღწევად შეიძლება აუცილებელი იყოს ამ საფუძვლებით კონკრეტულად მოთხოვნილი განმარტებითი შენიშვნების გარდა, სხვა განმარტებითი ინფორმაციის ასახვა ხელმძღვანელობის მიერ; ან
ბ) აშკარად არის აღიარებული, რომ შეიძლება აუცილებელი იყოს ხელმძღვანელობის მიერ ამ საფუძვლების მოთხოვნებიდან გადახვევა ფინანსური ანგარიშგების სამართლიანი წარდგენის მისაღწევად. მოსალოდნელია, რომ მსგავსი გადახვევა აუცილებელი იქნება მხოლოდ ძალიან იშვიათ შემთხვევებში.
ტერმინი `შესაბამისობის საფუძვლები” აღნიშნავს ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის საფუძვლებს, რომლითაც მოითხოვება ამ საფუძვლების მოთხოვნებთან შესაბამისობის დაცვა და რომელიც არ მოიცავს ზემოთ მოცემულ (ა) ან (ბ) ქვეპუნქტებში განხილულ ოფიციალურ აღიარებებს .
საერთო კონტროლი საინფორმაციო ტექნოლოგიურ სისტემებში – პოლიტიკა და პროცედურები, რომლებიც დაკავშირებულია მრავალ პროგრამასთან და ხელს უწყობს გამოყენებითი კონტროლის პროცედურების ეფექტიან მუშაობას იმით, რომ უზრუნველყოფს საინფორმაციო სისტემების სათანადო ფუნქციონირებას უწყვეტად. საინფორმაციო ტექნოლოგიური სისტემების საერთო კონტროლის საშუალებები, საზოგადოდ, მოიცავს კონტროლის განხორციელებას მონაცემთა ცენტრსა და ქსელის ოპერაციებზე; სისტემის პროგრამული უზრუნველყოფის შეძენაზე, შეცვლასა და ექსპლუატაციაზე; სისტემაში შესვლის უსაფრთხოებაზე და პროგრამული სისტემის შეძენაზე, დამუშავებასა და ექსპლუატაციაზე.
საზოგადოებრივი პრაქტიკით დაკავებული პროფესიონალი ბუღალტერი – ნებისმიერი პროფესიონალი ბუღალტერი, ფუნქციონალური კლასიფიკაციის მიუხედავად (მაგ., აუდიტი, გადასახადები ან კონსულტაციები), ფირმაში, რომელიც პროფესიულ მომსახურებას ეწევა. ეს ტერმინი გამოიყენება საზოგადოებრივი პრაქტიკით დაკავებული პროფესიონალი ბუღალტრების ფირმის აღსანიშნავადაც.
† სათანადო ეთიკური მოთხოვნები – ეთიკური მოთხოვნები, რომლებსაც ექვემდებარება გარიგების შემსრულებელი ჯგუფი და გარიგების ხარისხის კონტროლის მიმომხილველი და რომლებიც, ძირი-თადად, ბუღალტერთა საერთაშორისო ფედერაციის პროფესიონალი ბუღალტრების ეთიკის კოდექსის (ბსფ-ის კოდექსი) (ა) და (ბ) ნაწილებშია მოცემული და ფინანსური ანგარიშგების აუდიტს ეხება, ასევე შესაბამისი ეროვნული ეთიკური მოთხოვნები, რომლებიც უფრო შემზღუდავია.
საკმარისობა (აუდიტორული მტკიცებულების) – აუდიტორული მტკიცებულების რაოდენობრიობის საზომია. აუდიტორული მტკიცებულების საჭირო რაოდენობაზე გავლენას ახდენს აუდიტორის მიერ არსებითი უზუსტობის რისკების შეფასება და ასევე აუდიტორული მტკიცებულებების რაოდენობა.
სამართლიანი წარდგენის საფუძვლები – (იხ. ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის შესაფერისი სა-ფუძვლები და საერთო დანიშნულების საფუძვლები)
სამეურნეო სუბიექტის რისკის შესაფასებელი პროცედურული პროცესი (შიდა კონტროლის ერთ-ერთი კომპონენტი) – სამეურნეო სუბიექტის პროცედურული პროცესი, რომელიც განკუთვნილია ფინანსური ანგარიშგების მომზადების მიზნების შესაფერისი ბიზნესის რისკების გამოსავლენად, ამ რისკებზე რეაგირების ღონისძიებებისა და მათი შედეგების განსაზღვრის შესახებ გადაწყვეტილებების მისაღებად.
სამუშაო არსებითობა – აღნიშნავს აუდიტორის მიერ დადგენილ სიდიდეს (თანხას) ან სიდიდეებს (თანხებს), რომელიც ნაკლებია მთლიანი ფინანსური ანგარიშგებისთვის დადგენილ არსებითობის დონეზე და განკუთვნილია იმისათვის, რომ მისაღებ დონემდე შემცირდეს იმის ალბათობა, რომ შეუსწორებელი და გამოუვლენელი უზუსტობების ჯამური სიდიდე გადააჭარბებს მთლიანი ფინანსური ანგარიშგებისათვის დადგენილ არსებითობას. საჭიროების შემთხვევაში, სამუშაო არსებითობა ასევე აღნიშნავს აუდიტორის მიერ დადგენილ სიდიდეს (თანხას) ან სიდიდეებს (თანხებს), რომელიც ნაკლებია კონკრეტული კატეგორიების ოპერაციების, ანგარიშთა ნაშთების ან განმარტებითი შენიშვნებისათვის დადგენილ არსებითობის დონეზე ან დონეებზე. ბუღალტრული კომპანია.
საწყისი ნაშთები – იმ ანგარიშების ნაშთები, რომლებიც არსებობდა საანგარიშგებო პერიოდის დასაწყისში. საწყისი ნაშთები ეყრდნობა წინა პერიოდის საბოლოო ნაშთებს და ასახავს წინა პერიოდების სამეურნეო ოპერაციებისა და მოვლენების და წინა პერიოდში გამოყენებული სააღრიცხვო პოლიტიკის შედეგებს. საწყისი ნაშთები ასევე მოიცავს საანგარიშგებო პერიოდის დასაწყისში არსებულ ისეთ საკითხებს, რომელთა გაშუქებაც მოითხოვება ფინანსურ ანგარიშგებაში, როგორიცაა, მაგალითად, პირობითი მოვლენები და სახელშეკრულებო ვალდებულებები.
სახელმწიფო სექტორი – აღნიშნავს ეროვნულ მთავრობას, რეგიონალურ ( მაგალითად, შტატის, პროვინციის, ტერიტორიული ერთეულის) ხელისუფლებას, ადგილობრივ (ქალაქებისა და რაიონული ცენტრების) ხელისუფლებას და მათთან დაკავშირებულ სამთავრობო დაწესებულებებს (მაგალითად, სააგენტოებს, საბჭოებს, კომისიებსა და საწარმოებს).
სპეციალური დანიშნულების ფინანსური ანგარიშგება – ფინანსური ანგარიშგება, რომელიც მომზადებულია სპეციალური დანიშნულების საფუძვლების შესაბამისად.
სპეციალური დანიშნულების საფუძვლები – ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის საფუძვლები, რომ-ლებიც განკუთვნილია ფინანსურ ინფორმაციაზე სპეციფიკური მომხმარებლების მოთხოვნილებების დასაკმაყოფილებლად. ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის საფუძვლები შეიძლება იყოს სამართლიანი წარდგენის საფუძვლები, ან შესაბამისობის საფუძვლები .
სტატისტიკური შერჩევა – შერჩევის ნებისმიერი მიდგომა, რომელსაც ახასიათებს შემდეგი მახასია-თებლები:
ა) შერჩევითი ერთობლიობის მუხლების შემთხვევითი შერჩევა; და
ბ) ალბათობის თეორიის გამოყენება შერჩევითი ერთობლიობის შედეგების შესაფასებლად, მათ შო-რის შერჩევის რისკის გასაზომად;
შერჩევის ისეთი მიდგომა, რომელსაც არ ახასიათებს (ა) და (ბ) ქვეპუნქტების მახასიათებლები მიიჩ-ნევა არასტატისტიკურ შერჩევად
სტრატიფიკაცია – გენერალური ერთობლიობის ქვეერთობლიობებად დაყოფის პროცესი, როდესაც თითოეული ქვეერთობლიობა წარმოადგენს შერჩევის ერთეულების ჯგუფს, რომელთაც მსგავსი მახა-სიათებლები აქვთ (ხშირად ფულადი ღირებულება).
სხვა გარემოებათა ამსახველი აბზაცი – აუდიტორის დასკვნაში ჩართული აბზაცი, რომელიც ეხება საკითხს, რომელიც ფინანსურ ანგარიშგებაში არ არის წარდგენილი ან ფინანსური ანგარიშგების შე-ნიშვნებში განმარტებული, მაგრამ მომხმარებლებისთვის საჭიროა აუდიტის, აუდიტორის პასუხის-მგებლობების ან აუდიტორის დასკვნის გასაგებად.
სხვა ინფორმაცია – ფინანსური ან არაფინანსური ინფორმაცია (გარდა ფინანსური ანგარიშგებისა და მასზე გაცემული აუდიტორის დასკვნისა), რომელიც აუდიტირებული ფინანსური ანგარიშგებისა და მასზე გაცემული აუდიტორის დასკვნის შემცველ დოკუმენტებშია ასახული, კანონის, ნორმატიული აქტის ან ტრადიციის მიხედვით
უზუსტობა – განსხვავება წარდგენილი ფინანსური ანგარიშგების ამა თუ იმ მუხლის სიდიდეს, კლასიფიკაციას, წარდგენას, ან მის შესახებ განმარტებით შენიშვნებში გაშუქებულ ინფორმაციასა და იმ სიდიდეს, კლასიფიკაციას, წარდგენას, ან მის შესახებ განმარტებით შენიშვნებში გასაშუქებელ ინფორმაციას შორის, რომელიც საჭიროა ამ მუხლის შესაბამისობაში მოსაყვანად ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის შესაფერისი საფუძვლების მოთხოვნებთან.
როდესაც აუდიტორი მოსაზრებას გამოთქვამს იმის შესახებ, სამართლიანად არის თუ არა წარდგენილი ფინანსური ანგარიშგება, ყველა არსებითი ასპექტის გათვალისწინებით, ან ასახავს თუ არა უტყუარ და სამართლიან თვალსაზრისს ფინანსური ანგარიშგება, უზუსტობები ასევე მოიცავს სიდიდის, კლასიფიკაციის, წარდგენის, ან განმარტებით შენიშვნებში გაშუქებული ინფორმაციის კორექტირებებსაც, რომლებიც, აუდიტორის აზრით, აუცილებლად შესატანია იმისათვის, რომ ფინანსური ანგარიშგება სამართლიანად იყოს წარდგენილი, ყველა არსებითი ასპექტის გათვალისწინებით, ან ფინანსური ანგარიშგება ასახავდეს უტყუარ და სამართლიან თვალსაზრისს.
ტესტი – პროცედურების გამოყენება გენერალური ერთობლიობის ზოგიერთი ან ყველა მუხლის მიმართ.
უარყოფითი დასტურის მოთხოვნა – მოთხოვნა იმისა, რომ დამადასტურებელმა მხარემ უშუალოდ აუდიტორს უპასუხოს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ დამადასტურებელი მხარე არ ეთანხმება მოთხოვნაში მოცემულ ინფორმაციას.
უპასუხოდ დატოვებული მოთხოვნა – დამადასტურებელი მხარის მიერ პასუხის არგაცემა ან სრული პასუხის არგაცემა დასტურის მოთხოვნაზე, დადებითი დასტურის მოთხოვნის შემთხვევაში, ან ადრესატამდე არმისული უკანდაბრუნებული მოთხოვნა.
ფინანსური ანგარიშგება – გასული პერიოდის ფინანსური ინფორმაციის, მათ შორის, შესაბამისი განმარტებითი შენიშვნების, სტრუქტურული წარდგენა, რაც მიზნად ისახავს სამეურნეო სუბიექტის იმ ეკონომიკური რესურსების ან ვალდებულებების ინფორმირებას, რომელიც არსებობს დროის გარკვეული მომენტისთვის, ან გარკვეული პერიოდის განმავლობაში მათში მომხდარი ცვლილებების ინფორმირებას, ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის საფუძვლების შესაბამისად. შესაბამისი განმარტებითი შენიშვნები, ჩვეულებრივ, შედგება ყველა მნიშვნელოვანი სააღრიცხვო პოლიტიკის მოკლე მიმოხილვისა და სხვა განმარტებითი ინფორმაციისგან. ტერმინი `ფინანსური ანგარიშგება, ჩვეულებრივ, ეხება ფინანსური ანგარიშგების სრულ კომპლექტს, როგორც ეს დადგენილია ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის შესაფერისი საფუძვლების შესაბამისად, მაგრამ ასევე შეიძლება აღნიშნავდეს რომელიმე ერთ ფინანსურ ანგარიშგებასაც.
ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის შესაფერისი საფუძვლები – ხელმძღვანელობის და, სადაც შესაფერისია, მართვის უფლებამოსილებით აღჭურვილი პირების მიერ ფინანსური ანგარიშგების მოსამზადებლად გამოყენებული ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის საფუძვლები, რომლებიც მისაღებია სამეურნეო სუბიექტის ხასიათისა და ფინანსური ანგარიშგების მიზნის გათვალისწინებით, ან რომლებიც მოითხოვება კანონმდებლობით.
ტერმინი `სამართლიანი წარდგენის საფუძვლები გამოიყენება ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის ისეთი საფუძვლების აღსანიშნავად, რომელიც მოითხოვს ამ საფუძვლების მოთხოვნებისადმი შესაბა-მისობას და:
(ი) აღიარებს, აშკარად თუ ნაგულისხმევი სახით, რომ ფინანსური ანგარიშგების სამართლიანად ასახვის მისაღწევად, შეიძლება საჭირო გახდეს ხელმძღვანელობის მხრიდან იმაზე მეტი ინფორმაციის გამჟღავნება, ვიდრე ამას კონკრეტულად მოითხოვს მოცემული საფუძვლები; ან
(იი) აშკარად აღიარებს, რომ სამართლიანი წარდგენის მისაღწევად, შეიძლება საჭირო გახდეს ხელმძღვანელობის მხრიდან მოცემული საფუძვლების რომელიმე მოთხოვნიდან გადახვევა. იგულისხმება, რომ ასეთ გადახვევას ადგილი ექნება მხოლოდ განსაკუთრებით იშვიათ გარემოებებში.
ტერმინი `შესაბამისობის საფუძვლები” გამოიყენება ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის ისეთი საფუძვლების აღსანიშნავად, რომელიც მოითხოვს მოცემული საფუძვლების მოთხოვნებისადმი შესაბამისობას, მაგრამ არ შეიცავს ზემოთ განხილულ (ი) და (იი) აღიარებას.
ფინანსური ანგარიშგების ელემენტი (ასს 805-ის კონტექსტში) – ფინანსური ანგარიშგების ელე-მენტი, ან ანგარიში, ან მუხლი.
ფინანსური ანგარიშგების თარიღი – ფინანსური ანგარიშგებით მოცული ბოლო პერიოდის დამთავ-რების თარიღი.
ფინანსური ანგარიშგების დამტკიცების თარიღი – თარიღი, როდესაც აღიარებული უფლებამოსილი ორგანო ადასტურებს, რომ მათ მოამზადეს სამეურნეო სუბიექტის ყველა ანგარიში, რომლებიც ფინანსური ანგარიშგების შემადგენელი ნაწილია, შესაბამისი განმარტებითი შენიშვნების ჩათვლით და პასუხისმგებლობას იღებენ ამ ფინანსურ ანგარიშგებაზე.
ფინანსური ანგარიშგების გამოცემის თარიღი – თარიღი, როდესაც აუდიტორის დასკვნა და აუდიტირებული ფინანსური ანგარიშგება ხელმისაწვდომი ხდება მესამე მხარეებისათვის.
ფინანსური ანგარიშგების შესაფერისი საინფორმაციო სისტემა – შიდა კონტროლის კომპონენტი, რომელიც მოიცავს ფინანსური ანგარიშგების მომზადების სისტემას და შედგება ისეთი პროცედურებისა და ჩანაწერებისგან, რომლებიც განკუთვნილია სამეურნეო სუბიექტის ოპერაციების (ასევე მოვლენებისა და პირობების) ინიცირების, დოკუმენტირების, დამუშავებისა და ანგარიშგებისთვის და შესაბამისი აქტივების, ვალდებულებებისა და საკუთარი კაპიტალის მიმართ ანგარიშვალდებულების უზრუნველსაყოფად.
ფინანსური ანგარიშგების საერთაშორისო სტანდარტები – ბუღალტრული აღრიცხვის საერთაშორისო სტანდარტების საბჭოს მიერ გამოცემულ ფინანსური ანგარიშგების საერთაშორისო სტანდარტები.
† ფირმა – ინდივიდუალური პრაქტიკოსი, ამხანაგობა, კორპორაცია ან პროფესიონალ ბუღალტერთა სხვა ორგანიზაციულ-სამართლებრივი ერთეული.
ქვემომსახურე ორგანიზაცია – მომსახურე ორგანიზაცია, რომელსაც იყენებს სხვა მომსახურე ორგანიზაცია მომხმარებელი სამეურნეო სუბიექტებისთვის გასაწევი ზოგიერთი ისეთი ტიპის მომსახურების შესასრულებლად, რომელიც წარმოადგენს მომხმარებელი სამეურნეო სუბიექტების ფინანსურ ანგარიშგებასთან დაკავშირებული საკუთარი საინფორმაციო სისტემების ნაწილს.
† ქსელი – შედარებით დიდი სტრუქტურა:
ა) რომელიც გამიზნულია თანამშრომლობისთვის (ერთობლივი საქმიანობისთვის) და
ბ) რომლის აშკარა მიზანია მოგებაში ან დანახარჯებში თანამონაწილეობა, ან აქვს თანაზიარი საერთო საკუთრება, კონტროლი ან მმართველობა, საერთო ხარისხის კონტროლის პოლიტიკა და პროცედურები, ბიზნესის საერთო სტრატეგია, იყენებს საერთო საფირმო ნიშანს, ან პროფესიული რესურსების მნიშვნელოვან ნაწილს.
† ქსელის ფირმა – ნებისმიერი ფირმა ან ერთეული, რომელიც მიეკუთვნება რომელიმე ქსელს.
ყოვლისმომცველი – ტერმინი, რომელიც გამოიყენება უზუსტობების კონტექსტში, ფინანსურ ანგარიშგებაზე უზუსტობების გავლენის აღწერისათვის ან ფინანსურ ანგარიშგებაზე უზუსტობების იმ შესაძლო გავლენის აღწერისათვის, თუ ასეთი არსებობს, რომელთა აღმოჩენა ვერ მოხერხდა საკმარისი და შესაფერისი აუდიტორული მტკიცებულებების მოპოვების შეუძლებლობის გამო. ფინანსურ ანგარიშგებაზე უზუსტობის ყოვლისმომცველი გავლენა არის გავლენა, რომელიც აუდიტორის განსჯით:
ა) არ შემოიფარგლება ფინანსური ანგარიშგების კონკრეტული ელემენტებით, ანგარიშებით ან მუხ-ლებით;
ბ) თუ შემოიფარგლება, წარმოადგენს ან შეიძლება წარმოადგენდეს ფინანსური ანგარიშგების მნიშვნელოვან ნაწილს; ან
გ) განმარტებებთან მიმართებაში, გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს მომხმარებლების მიერ ფინანსური ანგარიშგების გაგებისათვის.
შიდა აუდიტის ფუნქცია – შეფასებითი საქმიანობა, რომელიც არსებობს სამეურნეო სუბიექტში, ან რომლის მომსახურებითაც სარგებლობს სამეურნეო სუბიექტი. მის ფუნქციებში, სხვასთან ერთად, შედის შიდა კონტროლის ეფექტიანობისა და ადეკვატურობის შემოწმება, შეფასება და მონიტორინგი.
შიდა აუდიტორები – პირები, რომლებიც ასრულებენ შიდა აუდიტის ფუნქციას. შიდა აუდიტორები შეიძლება მუშაობდნენ შიდა აუდიტის დეპარტამენტში ან ანალოგიურ ქვედანაყოფში.
შიდა კონტროლი – პროცედურული პროცესი, რომელიც დააპროექტეს, დანერგეს და ამუშავებენ მართვის უფლებამოსილებით აღჭურვილი პირები, ხელმძღვანელობა და სხვა პერსონალი რათა უზრუნველყონ დასაბუთებული რწმუნება იმისა, რომ მიღწეულია სამეურნეო სუბიექტის მიზნები, რომელიც ეხება ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის საიმედოობას, ოპერაციების მწარმოებლურობასა და ეფექტიანობას, ასევე მოქმედ კანონმდებლობასა და მარეგულირებელ ნორმებთან შესაბამისობას. ტერმინი `კონტროლი ეხება შიდა კონტროლის ერთი ან მეტი კომპონენტის ნებისმიერ ასპექტს.
შიდა კონტროლის ნაკლოვანება – ადგილი აქვს, როდესაც:
ა) კონტროლის პროცედურა შემუშავდა, ხორციელდება ან ფუნქციონირებს ისეთნაირად, რომ ვერ უზრუნველყოფს ფინანსური ანგარიშგების უზუსტობების დროულად თავიდან აცილებას, ან გამოვლენას და გამოსწორებას; ან
ბ) არ არსებობს კონტროლის პროცედურა, რომელიც აუცილებელია ფინანსური ანგარიშგების უზუსტობების დროულად თავიდან ასაცილებლად, ან გამოსავლენად და გამოსასწორებლად.
შიდა კონტროლის მნიშვნელოვანი ნაკლოვანება – ნაკლოვანება ან ნაკლოვანებათა ერთობლიობა შიდა კონტროლში, რომლებიც, აუდიტორის პროფესიული მსჯელობით, იმდენად საკმარისი მნიშვნე-ლობისაა, რომ იმსახურებს მართვის უფლებამოსილებით აღჭურვილი პირების ყურადღებას.
შერჩევა – (იხ. აუდიტორული შერჩევა)
შერჩევის რისკი – რისკი იმისა, რომ აუდიტორის დასკვნა, რომელიც ეყრდნობა შერჩევით ერთობ-ლიობას, შესაძლოა განსხვავდებოდეს იმ დასკვნისგან, რომელსაც გამოიტანდა აუდიტორი, თუ იმავე პროცედურებს ჩაატარებდა გენერალურ ერთობლიობაზე. შერჩევის რისკმა შეიძლება გამოიწვიოს ორი ტიპის არასწორი დასკვნის გაკეთება:
ა) აუდიტორი კონტროლის ტესტის დროს დაასკვნის, რომ კონტროლი იმაზე უფრო ეფექტურია, ვიდრე ეს სინამდვილეშია; ან, ელემენტების ტესტების შემთხვევაში დაასკვნის, რომ არსებითი შეცდომა არ არსებობს მაშინ, როდესაც სინამდვილეში შეცდომა არსებობს. აუდიტორს უფრო მეტად აწუხებს მსგავსი არასწორი დასკვნა, რადგან ეს მოქმედებს აუდიტის ეფექტურობაზე და უფრო სავარაუდოა, რომ მიგვიყვანს არასწორ აუდიტორულ მოსაზრებამდე (დასკვნამდე);
ბ) აუდიტორი კონტროლის ტესტის დროს დაასკვნის, რომ კონტროლი უფრო ნაკლებად ეფექტურია, ვიდრე ეს სინამდვილეშია, ან ელემენტების ტესტების შემთხვევაში დაასკვნის, რომ არსებითი შეცდომა არსებობს, მაშინ, როდესაც სინამდვილეში შეცდომა არ არსებობს. ასეთი ტი-პის არასწორი დასკვნა მოქმედებს აუდიტის მწარმოებლურობაზე, რადგან ჩვეულებრივ მოითხოვს დამატებითი სამუშაოების ჩატარებას იმის დასადგენად, რომ თავდაპირველი დასკვნები არასწორი იყო.
შერჩევის ერთეული – გენერალური ერთობლიობის შემადგენელი ინდივიდუალური მუხლები.
შესაბამისი ციფრები – შესადარისი ინფორმაცია, როდესაც წინა პერიოდის თანხები და სხვა გან-მარტებები მიმდინარე პერიოდის ფინანსური ანგარიშგების შემადგენელი ნაწილია და განხილულ უნ-და იქნეს მხოლოდ მიმდინარე პერიოდის თანხებთან და სხვა განმარტებებთან (შემდგომში `მიმდინა-რე პერიოდის ციფრები) კავშირში. შესაბამისი თანხებისა და განმარტებების დეტალიზების დონე, ძირითადად, დამოკიდებულია მიმდინარე პერიოდის ციფრებთან მის შესაბამისობაზე.
შესადარისი ფინანსური ანგარიშგება – შესადარისი ინფორმაცია, როდესაც წინა პერიოდის თანხები და სხვა განმარტებები ასახულია მიმდინარე პერიოდის ფინანსურ ანგარიშგებასთან შესადარებლად, მაგრამ თუ აუდიტირებულია, მინიშნებულია აუდიტორის მოსაზრებაში. აღნიშნულ შესადარის ფინან-სურ ანგარიშგებაში ასახული ინფორმაციის დეტალიზაციის დონე მიმდინარე პერიოდის ფინანსური ანგარიშგების დონის შესადარისია.
შესადარისი ინფორმაცია – ფინანსურ ანგარიშგებაში ერთ ან მეტ გასულ პერიოდთან მიმართებით, ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის შესაფერისი საფუძვლების შესაბამისად ასახული თანხები და განმარტებითი შენიშვნები.
შესაბამისობის საფუძვლები – (იხ. ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის შესაფერისი საფუძვლები და საერთო დანიშნულების საფუძვლები)
შესაფერისობა (აუდიტორული მტკიცებულების) – აუდიტორული მტკიცებულებების ხარისხის საზომია, ანუ მისი რელევანტურობისა და საიმედოობის, ისეთი დასკვნების დასასაბუთებლად, რომლებზეც დაფუძნებულია აუდიტორული მოსაზრება.
† შესაფერისი კვალიფიკაციის გარე პიროვნება – ფირმასთან მიმართებაში ნებისმიერი გარეშე პირი, რომელსაც გააჩნია იმის უნარი და კომპეტენცია, რომ იმოქმედოს როგორც გარიგების პარტნიორმა, მაგალითად, სხვა ფირმის პარტნიორი ან ბუღალტერთა პროფესიული ორგანიზაციის თანამშრომელი (შესაფერისი გამოცდილების), რომლის წევრებს უფლება აქვთ შეასრულონ გასული პერიოდების ფინანსური ინფორმაციის აუდიტი და მიმოხილვა ან სხვა მარწმუნებელი და დაკავშირებული მომსა-ხურების გარიგებები, ან ორგანიზაცია, რომელიც ასრულებს ხარისხის კონტროლის მომსახურებას.
შეუმჩნევლობის რისკი – რისკი იმისა, რომ აუდიტორის მიერ აუდიტორული რისკის მისაღებ დაბალ დონემდე შემცირების მიზნით ჩატარებული პროცედურები ვერ გამოავლენს არსებულ უზუს-ტობას, რომელიც შეიძლება არსებითი იყოს ცალკე აღებული ან სხვა უზუსტობებთან ერთად.
შეუსწორებელი უზუსტობები – უზუსტობები, რომლებიც აუდიტორმა დააგროვა აუდიტის პროცესში და გასწორებული არ არის.
შეფასება – გამოვლენილი რისკების ანალიზი მათი მნიშვნელობის დასადგენად.
შეფასების განუსაზღვრელობა – სააღრიცხვო შეფასებისა და შესაბამისი განმარტებითი შენიშვნის მგრძნობიარობა ღირებულების შეფასების სიზუსტის თანდაყოლილი ნაკლებობისადმი.
შეცდომა – შეცდომა ფინანსურ ანგარიშგებაში, რომელიც არ არის განზრახ ჩადენილი, მათ შორის თანხის ან განმარტებითი ინფორმაციის გამოტოვება.
შუალედური ფინანსური ინფორმაცია ან ანგარიშგება – ეს არის ფინანსური ინფორმაცია (რომელიც შესაძლოა მცირე იყოს სრულ ფინანსურ ანგარიშგებასთან შედარებით, როგორც აღწერილია ზემოთ), რომლის გამოცემა ხდება ფინანსური წლის შუალედური თარიღებისთვის ( ჩვეულებრივ ნახევარწლი-ურად ან კვარტალურად).
შეუსაბამობა (ასს 250-ის კონტექსტში ) – სამეურნეო სუბიექტის წინასწარგანზრახული თუ უნებლიე ქმედება. რომლებიც ეწინააღმდეგება მოქმედ კანონმდებლობას. ასეთ ქმედებებს განეკუთვნება ის ოპერაციები, რომლებიც შესრულდა სამეურნეო სუბიექტის მიერ ან მისი სახელით, მართვის უფლებამოსილებით აღჭურვილი პირების, ხელმძღვანელობის ან თანამშრომლების მიერ. შეუსაბამობაში არ იგულისხმება სამეურნეო სუბიექტის მართვის უფლებამოსილებით აღჭურვილი პირების, ხელმძღვანელობის ან თანამშრომლების მიერ პირადი ქცევის ნორმების დარღვევა (რასაც კავშირი არა აქვს სამეურნეო სუბიექტის კომერციულ საქმიანობასთან). ბუღალტრული კომპანია.
შემდგომი მოვლენები – მოვლენები, რომლებიც მოხდა ფინანსური ანგარიშგების თარიღსა და აუდიტორის დასკვნის თარიღს შორის დროის პერიოდში; ასევე, ფაქტები, რომელთა შესახებ აუდი-ტორისათვის ცნობილი გახდა აუდიტორის დასკვნის თარიღის შემდეგ
ძირითადი პროცედურა – აუდიტორული პროცედურა, რომელიც განკუთვნილია არსებითი უზუს-ტობების გამოსავლენად მტკიცების დონეზე. ძირითადი პროცედურა შედგება:
ა) თითოეული კატეგორიის ოპერაციის, ანგარიშთა ნაშთებისა და განმარტებითი შენიშვნების ელე-მენტების ტესტებისა; და
ბ) ძირითადი ანალიზური პროცედურებისაგან.
წინამორბედი აუდიტორი – სხვა აუდიტური ფირმის აუდიტორი, რომელმაც ჩაატარა სამეურნეო სუბიექტის წინა პერიოდის ფინანსური ანგარიშგების აუდიტი და რომელიც შეცვალა ამჟამინდელმა აუდიტორმა.
წინაპირობა, რომელიც ეხება ხელმძღვანელობისა და, სადაც შესაფერისია, მართვის უფლება-მოსილებით აღჭურვილი პირების პასუხისმგებლობას და რომლითაც ტარდება აუდიტი – გულისხმობს იმ ფაქტს, რომ ხელმძღვანელობამ და, სადაც შესაფერისია, მართვის უფლებამოსილებით აღჭურვილმა პირებმა აღიარეს და ესმით, რომ მათ გააჩნიათ ქვემოთ ჩამოთვლილი პასუხისმგებლობები, რომლებსაც გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს ასს-ების შესაბამისად აუდიტის ჩასატარებლად. ე.ი. პასუხისმგებლობა:
ა) ფინანსური ანგარიშგების მომზადებაზე, ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის შესაფერისი საფუძ-ვლების შესაბამისად, მათ შორის, მისი სამართლიანი წარდგენა, სადაც შესაფერისი იქნება;
ბ) შიდა კონტროლის განხორციელებაზე, როგორსაც ხელმძღვანელობა და, სადაც შესაფერისია, მართვის უფლებამოსილებით აღჭურვილი პირები აუცილებლად მიიჩნევენ ისეთი ფინანსური ანგარიშგების მოსამზადებლად, რომელიც არ შეიცავს თაღლითობით ან შეცდომით გამოწვეულ არსებით უზუსტობას; და
გ) აუდიტორი უზრუნველყოს:
(ი) ყველა იმ ინფორმაციით, რომლის შესახებაც იცის ხელმძღვანელობამ და, სადაც შესაფე-რისია, მართვის უფლებამოსილებით აღჭურვილმა პირებმა, რომ ფინანსური ანგარიშგების მომზადების შესაფერისია, კერძოდ, ჩანაწერები, დოკუმენტაცია და სხვა მასალა;
(იი) ისეთი დამატებითი ინფორმაციით, რომელიც აუდიტის მიზნებისთვის შეიძლება მოითხოვოს აუდიტორმა ხელმძღვანელობისა და, სადაც შესაფერისია, მართვის უფლებამოსილებით აღ-ჭურვილი პირებისგან; და
(იიი) სამეურნეო სუბიექტში ისეთ პირებთან შეუზღუდავი კონტაქტით, რომლებისგანაც აუდიტო-რული მტკიცებულების მიღებას აუდიტორი მიიჩნევს აუცილებლად.
სამართლიანი წარდგენის საფუძვლების შემთხვევაში, ზემოთ მოცემული (ი) პუნქტი შეიძლება ჩამოყა-ლიბდეს, როგორც `ფინანსური ანგარიშგების მომზადება და სამართლიანად წარდგენა ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის საფუძვლების შესაბამისად”, ან `ისეთი ფინანსური ანგარიშგების მომზადება, რომელიც ასახავს უტყუარ და სამართლიან თვალსაზრისს, ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის საფუძვლების შესაბამისად.
წინაპირობა, რომელიც ეხება ხელმძღვანელობისა და, სადაც შესაფერისია, მართვის უფლებამოსილებით აღჭურვილი პირების პასუხისმგებლობას და რომლითაც ტარდება აუდიტი ასევე შეიძლება მოვიხსენიოთ, როგორც `წინაპირობა.
წლიური ანგარიში – ჩვეულებრივ სამეურნეო სუბიექტი ყოველწლიურად გამოსცემს დოკუმენტს, რომელიც მოიცავს ფინანსურ ანგარიშგებას მასზე დართულ აუდიტორულ დასკვნასთან ერთად. ამ დოკუმენტს ხშირად უწოდებენ წლიურ ანგარიშგებას.
ხელახლა გამოთვლა – დოკუმენტების ან ჩანაწერების არითმეტიკული სისწორის შემოწმება.
ხელახლა შესრულება – აუდიტორის მიერ ამა თუ იმ კონტროლის პროცედურის დამოუკიდებლად შესრულება, რომელიც თავდაპირველად შესრულებული იყო სამეურნეო სუბიექტის შიდა კონტროლის სისტემის ფარგლებში.
ხელმძღვანელობა – პირ(ებ)ი, რომლებსაც გააჩნიათ აღმასრულებელი პასუხისმგებლობა სამეურნეო სუბიექტის საქმიანობის განხორციელებაზე. ზოგიერთ იურისდიქციაში არსებულ ზოგიერთ სამეურნეო სუბიექტში ხელმძღვანელობაში შედის მართვის უფლებამოსილებით აღჭურვილი ცალკეული ან ყველა პირი, მაგალითად, მმართველი საბჭოს აღმასრულებელი წევრები, ან მესაკუთრე-მმართველი. 260
ხელმძღვანელობის მიკერძოება – როდესაც ინფორმაციის მომზადებისას ხელმძღვანელობა ნეიტ-რალურ არ არის.
ხელმძღვანელობისეული შეფასება – თანხა, რომელსაც შეარჩევს ხელმძღვანელობა ფინანსურ ანგა-რიშგებაში სააღრიცხვო შეფასების სახით აღიარების ან განმარტებით შენიშვნებში ასახვისათვის.
ხელმძღვანელობის ექსპერტი – პიროვნება ან ორგანიზაცია, რომელსაც ბუღალტრული აღრიცხვისა და აუდიტისგან განსხვავებულ რომელიმე კონკრეტულ სფეროში გააჩნია სპეციალური კვალიფიკაცია და გამოცდილება და ამ სფეროში ექსპერტის მიერ შესრულებულ სამუშაოს იყენებს სამეურნეო სუბიექტი, ფინანსური ანგარიშგების მომზადებისას. ბუღალტრული კომპანია
ხელმძღვანელობის მიერ წარდგენილი ოფიციალური ინფორმაცია – ხელმძღვანელობის მიერ აუდი-ტორისათვის წარდგენილი წერილობითი განცხადება, გარკვეული საკითხების დადასტურების ან სხვა აუდიტორული მტკიცებულების მხარდაჭერის მიზნით. ამ კონტექსტში ხელმძღვანელობის მიერ წარდგენილი ოფიციალური ინფორმაცია არ მოიცავს ფინანსურ ანგარიშგებას და მასში მოცემულ მტკიცებებს, ან შესაბამის საბუღალტრო წიგნებსა და ჩანაწერებს.
ხელმისაწვდომობის (სარგებლობის უფლების) კონტროლი – პროცედურები, რომლებიც განკუთვნი-ლია ოპერატიული ტერმინალური მოწყობილობებით, პროგრამებითა და მონაცემებით სარგებლობის უფლების შესაზღუდად. ხელმისაწვდომობის კონტროლი შედგება `მომხმარებლის ნამდვილობისა და `მომხმარებლის უფლებამოსილების კონტროლის პროცედურებისაგან. `მომხმარებლის ნამდვილობის კონტროლი, როგორც წესი, მომხმარებლის დადგენას ცდილობს სისტემაში შესასვლელი საიდენტიფიკაციო მონაცემების მეშვეობით, პაროლებით, ბარათებითა ან პიროვნების ბიომეტრული მონაცემებით. `მომხმარებლის უფლებამოსილების კონტროლი მოიცავს წესებს, რომლის მეშვეობითაც დგინდება კომპიუტერული რესურსები, რომლით სარგებლობის უფლებაც აქვს თითოეულ მომხმარებელს. კონკრეტულად ამგვარი პროცედურები განკუთვნილია იმისათვის, რომ თავიდან იქნეს აცილებული ან გამოვლენილი:
ა) ოპერატიული ტერმინალური მოწყობილობებით, პროგრამებითა და მონაცემებით უნებართვო სარგებლობა;
ბ) უნებართვოდ (არასანქციონირებული) ოპერაციების გატარება;
გ) კომპიუტერული პროგრამების გამოყენება არაუფლებამოსილი პერსონალის მიერ;
დ) ისეთი კომპიუტერული პროგრამების გამოყენება, რომლის გამოყენებაც ნებადართული არ არის.
ჯგუფი – ყველა ის კომპონენტი, რომელთა ფინანსური ინფორმაცია აისახება ჯგუფის ფინანსურ ანგარიშგებაში. ჯგუფს ყოველთვის ერთზე მეტი კომპონენტი გააჩნია.
ჯგუფის აუდიტი – ჯგუფის ფინანსური ანგარიშგების აუდიტი.
ჯგუფის აუდიტორული მოსაზრება – აუდიტორული მოსაზრება ჯგუფის ფინანსურ ანგარიშგებაზე.
ჯგუფის გარიგების პარტნიორი – პარტნიორი, ან ფირმის სხვა წარმომადგენელი, რომელიც პა-სუხისმგებელია ჯგუფის აუდიტზე და მის ჩატარებაზე და ჯგუფის ფინანსურ ანგარიშგებაზე შედ-გენილ აუდიტორის დასკვნაზე, რომელიც აღნიშნული ფირმის სახელით გაიცემა. როდესაც თანა-აუდიტორები ჯგუფის აუდიტს ატარებენ, გარიგების თანაპარტნიორები ერთობლივად წარმოადგენენ გარიგების პარტნიორს, ხოლო გარიგების შემსრულებელი ჯგუფები – ჯგუფის გარიგების შემსრუ-ლებელ ჯგუფს. თუმცა, წინამდებარე სტანდარტი არ ეხება თანააუდიტორებს შორის ურთიერთობას, ან ისეთYსამუშაოს, რომელსაც ერთი თანაუდიტორი მეორე თანააუდიტორის სამუშაოსთან დაკავშირებით მუშაობს.
ჯგუფის გარიგების შემსრულებელი ჯგუფი – პარტნიორები, ჯგუფის გარიგების პარტნიორის ჩათ-ვლით და თანამშრომლები, რომლებიც საზღვრავენ ჯგუფის აუდიტის საერთო სტრატეგიას, კავშირს ახორციელებენ კომპონენტის აუდიტორებთან, ასრულებენ სამუშაოს კონსოლიდაციის პროცესთან დაკავშირებით და აფასებენ აუდიტორული მტკიცებულებების საფუძველზე გამოტანილ დასკვნებს, რაც ჯგუფის ფინანსური ანგარიშგების შესახებ მოსაზრების ჩამოყალიბების საფუძველია.
ჯგუფის ფინანსური ანგარიშგება – ფინანსური ანგარიშგება, რომელიც მოიცავს ერთზე მეტი კომ-პონენტის ფინანსურ ინფორმაციას. ტერმინი `ჯგუფის ფინანსური ანგარიშგება აღნიშნავს აგრეთვე გაერთიანებულ ფინანსურ ანგარიშგებას, რომელშიც გაერთიანებულია ისეთი კომპონენტების მიერ მომზადებული ფინანსური ინფორმაცია, რომელთაც არ გააჩნიათ სათავო კომპანია, მაგრამ საერთო კონტროლს ექვემდებარებიან.
ჯგუფის ხელმძღვანელობა – ხელმძღვანელობა, რომელიც პასუხისმგებელია ჯგუფის ფინანსური ან-გარიშგების მომზადებაზე.
ჯგუფის დონის კონტროლი – ჯგუფის ფინანსურ ანგარიშგებასთან დაკავშირებული კონტროლის პროცედურები, რომლებსაც შეიმუშავებს, ახორციელებს და განაახლებს ჯგუფის ხელმძღვანელობა.
